امامت و ولایت

چکیده

زید و فرزندش یحیی به علم ائمه معترف بودند؛ ولی برخی شواهد نشان می‌‌دهد که ولایت و افتراض طاعت الهی برای ایشان نمی‌شناختند. خلف ایشان از جریان بنی الحسن علاوه بر انکار ولایت الهی اهل بیت نسبت به الهی بودن علم ائمه نیز موضع انکاری داشتند. شواهد نشان می‌‌دهد در نیمه اوّل قرن دوم مرز پیروان اهل بیت از جریان زیدی‌ها علاوه بر عقیده به الهی بودن ولایت اهل بیت، از طریق موضع گیری نسبت به شیخین نیز آشکار می‌‌شده است و لذا زیدی‌های کوفه در اظهار تولی نسبت به شیخین اصرار داشته‌اند؛ به این معنا که

چکیده

ارتباط پیامبران و حتی برخی از برگزیدگان خداوند مانند حضرت مریم(سلام الله علیها)با فرشتگان، از موضوعات مهمی است که در فرهنگ قرآنی و روایی ما مطرح است. این موضوع با وجود اهمیت آن، به جهات مختلف مبهم مانده است. در این نوشتار سعی شده، با شیوۀ تحلیلی و توصیفی و با بررسی روایات معصومان(علیهم السلام)، به این پرسش ها پاسخ دهیم که آیا شواهد قرآنی و روایی، ارتباط ائمه(علیهم السلام) و دیگر افراد غیر پیامبر را با فرشتگان تأیید می‌کند؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، این ارتباط به چه شیوه‌هایی انجام

چکیده

اندیشۀ اطاعت محض از امام، از باورهایی است که شیعه از ابتدا بدان معتقد بوده، و آن را در مقاطع مختلفی تاریخی به شکل‌های گوناگون بروز داده است. شواهدی که از تاریخ ظهور امامت در جامعه حکایت می‌کند، گویای این مطلب است که ماهیت فرمان برداری از امام در هر دورۀ زمانی از حیات ائمه در اذهان شیعیان رسوخ داشته و امری انکار ناپذیر است. حتی انحرافاتی که از مکتب تشیع دیده می‌شود در جوهر این باور نیست؛ بلکه در یافتن مصادیقی است که باید از ایشان فرمان برد و مطیع محض آنها بود. از این رو، سرگذشت، رواج و

چکیده

زیدیه از جمله فرق اصلى شیعه است که نظریه امامت، مرز مایز آنها با امامیه است. نظریه امامت این فرقه مبتنی بر قبول نص است. آنها امامت را عالی ترین مرتبه قدرت در دولت اسلامى می‌دانند؛ به تعظیم ذاتى و جایگاه مقدس براى امام قایل نیستند و معتقدند که امام از صفاتی همچون عصمت، علم لدنى و... بهره اى ندارد. از این رو، هدایت جامعه به سوى خدا را از وظیفه امام نمی‌شمارند، و انتخاب امام را براى اجراى حدود، جهاد و... مى دانند. از نظر آنها تنها راه نصب امام، شرع، و راه شناخت امام، قیام و دعوت،

چکیده

غدیر یادآور امامت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) و انتصاب رسمی ایشان بر این مقام والاست. امامت عهد و پیمانی بسان نبوت است و به دست خدای متعال بوده و هیچ کس بدان مقام نایل نمی گردد، مگر اینکه او اراده کند. پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) از آغازین روز رسالت خویش در هر فرصت و موقعیت و در میان هر گروه و جماعت مردم را به امامت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) فرا می خواند و با عبارات و کلمات گوناگون آن را به امت خویش می رساند؛ تا اینکه در غدیر هر آنچه را که به صورت پراکنده دربارۀ امامت و ولایت

چکیده

نظریه امامت اسماعیلیان مبتنی بر تئوری تاریخ مقدس آنان است. در نگاه اسماعیلیه، تاریخ براساس یک طرح از پیش تعیین شده به هفت دور تقسیم می شود که هر دوری با یک پیامبر اولوالعزم شروع می شود و جانشینان آنان تاویل گر باطن دین آن دوره اند.آخرین دور با پایان تاریخ - که همان دور قائم القیامه است - به اتمام می رسد. در نگاه اسماعیلیه در هر زمان یک پیامبر ناطق و یک پیامبر صامت وجود دارد و امامت استمرار وصایت در اسماعیلیه است.امامت در اسماعیلیه از آن جهت اهمیت دارد که امامت زمینی را با معانی آسمانی

چکیده

این نوشتار شامل معرفی 23 عنوان کتاب و نُه مقاله و پایان نامه در موضوع حدیث ثقلین است. نگارنده آثار مکتوب در این زمینه را تا سال 1385شمسی از دانشمندان شیعه و سنی به صورت توصیفی و تحلیلی شناسانده است

مشاهده اصل مقاله

نویسنده

حمید سلیم گندمی عضو هیات علمی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران

چکیده

زید بن علی(علیه السلام)، در انعکاس منابع شیعۀ امامیه، امامت را مقامی الهی و تعیینی می‌داند نه امری مردمی و اختیاری. او به امامت بلافصل امیرالمؤمنین(علیه السلام) معتقد است و امامت دیگران را غاصبانه می‌داند و بر این باور است که مجموعه امامان، دوازده نفرند که نه تن از آنان از نسل امام حسین(علیه السلام) است؛ ولی در اقوال و آثار او نامی از امامان چهارم به بعد مشاهده نشده است. در آثار مکتوبی که به او نسبت داده شده، به تعداد امامان اشاره‌ای نشده است. و برای خود نیز ادعای امامت نکرده؛ مگر

چکیده

در این گفتار، ضمن معرفی سه نظریۀ اصلی و معروف امامت یعنی نظریۀ امامیه، نظریۀ زیدیه و نظریۀ اسماعیلیه، به ارتباط این سه دیدگاه باهم پرداخته شده و بیان شده است که نظریۀ اسماعیلیه با پر رنگ کردن معنای باطنی برای امامت آن را به جریان غلو نزدیک می کند و دیدگاه زیدیه با تضعیف عصمت و جایگزینی اجتهاد به جای علمِ ویژه، خود را تحت تأثیر دیدگاه سنی قرار می دهد. سپس از تطور تاریخی نظریۀ امامیه بحث کرده و چهار نظریۀ تئوری متکلمان، محدثان، فلاسفه و عرفا را توضیح داده و از فقدان تبیین تئوریک دیدگاه

چکیده

اندیشۀ امامت و ویژگی‌های امام به عنوان اصلی‌ترین وجه تمایز مکتب امامیه نسبت به سایر مکاتب اسلامی، از مهم‌ترین مسائلی است که‌اندیشمندان نخستین امامیه بر محور آن به بحث و گفتگو نشسته و دربارۀ آن نظریه‌پردازی کرده‌اند. اندیشمندان و محدثان شیعه در کوفه دربارۀ تعریف امامت، انگاره‌های مشترکی داشته و بر این باورند که امامت مقامی بسیار والا و حتی بسی بالاتر از مقام نبوت و رسالت است. آنان مهم‌ترین مؤلفۀ مقام امامت را وجوب پیروی و اطاعت مستقل از امام می‌دانستند که با تفویض دین، رابطه‌ای مستقیم