مجدالملک قمی وزیر شیعی سلجوقیان و نقش او در خدمت‌رسانی به شیعه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
سلجوقیان پس از تسلط بر ایران، برای اداره قلمرو وسیع خود، از وزرای ایرانی برای کسب مشروعیت، مقبولیت و اداره کشور بهره بردند. رقابت‌های سیاسی در بین وزرا و خاندان سلطنتی، موجب شد تا راه برای ورود پیروان مذهب رقیب به ویژه شیعیان امامی به دربار گشوده شود. البته سیاست تسامح مذهبی ملکشاه و نفوذ ترکان‌خاتون و نزدیکان شیعه او، به نفوذ شیعیان امامی کمک کرد. مجدالملک قمی یکی از وزرای معروف این دوره بود که عوامل فوق در قدرت‌یابی او نقش زیادی داشت. او از وزیران معروف دورة میانی امپراتوری سلجوقی بود که

تأثیر سنت‌های عاشورایی حاکمان در گسترش تشیع در ایران (656-907 ق)

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
شناسایی سنت­های عاشورایی در میان حاکمان، به عنوان بخشی از طبقه نخبه جامعه، در مقطع مهم تاریخیِ 656ق (سال سقوط بغداد و خلافت عباسی) تا 907ق (تأسیس دولت صفویه)، با هدف کشف میزان تأثیر این سنت‌ها بر رشد و گسترش تشیع، بسیار مهم است؛ زیرا تأثیرگذاری این قشر در ترویج و همگانی‌کردن سنت­های عاشورایی در میان مردم، از دیگر نخبگان بیشتر بوده است. با بررسی متون تاریخیِ این مقطع زمانی و با یاری‌گرفتن از مقوله «آیین» به عنوان چارچوب مفهومی بحث، در مجموع می‌توان به چهار سنت دست یافت: «تفکر اولویت سادات

اقدامات فرهنگی شاه ‌تهماسب اول در نهادینه‌سازی تشیع در جامعه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
شاه‌اسماعیل اول مؤسس سلسله صفویه مذهب تشیع را در ایران رسمیت بخشید. این کار ابتدا در شهرها با قدرت نظامی اعلام می‌شد، اما صفویان دریافتند که برای تثبیت این مذهب در تاروپود جامعه و نهادینه‌سازی آن، به اقدامات گسترده فرهنگی و تشکیلاتی نیاز است. دوره پنجاه‌ساله سلطنت شاه‌تهماسب اول (930ـ984ق.)، فرزند و جانشین شاه‌اسماعیل، فرصت مناسبی را فراهم آورد تا وی با حضور عالمان مهاجر که از مناطق عربی جبل‌عامل لبنان و بحرین به ایران آمده بودند، تلاش گسترده‌ای را برای شیعی‌سازی جامعه و تثبیت موقعیت این

تأثیر سنت‌های عاشورایی حاکمان در گسترش تشیع در ایران (656-907 ق)

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

شناسایی سنت­های عاشورایی در میان حاکمان، به عنوان بخشی از طبقه نخبه جامعه، در مقطع مهم تاریخیِ 656ق (سال سقوط بغداد و خلافت عباسی) تا 907ق (تأسیس دولت صفویه)، با هدف کشف میزان تأثیر این سنت‌ها بر رشد و گسترش تشیع، بسیار مهم است؛ زیرا تأثیرگذاری این قشر در ترویج و همگانی‌کردن سنت­های عاشورایی در میان مردم، از دیگر نخبگان بیشتر بوده است. با بررسی متون تاریخیِ این مقطع زمانی و با یاری‌گرفتن از مقوله «آیین» به عنوان چارچوب مفهومی بحث، در مجموع می‌توان به چهار سنت دست یافت: «تفکر اولویت سادات

رویکرد دینی نادر شاه و تأثیر آن بر شیعیان و عالمان شیعه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
هدف از این تحقیق، بررسی رویکرد دینی نادرشاه و تأثیر آن بر مذهب شیعه و علمای شیعه است. لذا مسأله اصلی، چرایی و چگونگی تعاملات نادرشاه با شیعیان و علمای شیعه است. صفویان با حمایت رسمی از مذهب شیعه، باعث رشد و بالندگی این نهاد دینی شدند؛ با این‌حال هجوم افغان‌ها به اصفهان و ستیز آن‌ها با اهل شیعه، باعث ضعف نهاد دینی شد. نادرشاه افشار هم پس از تاج‌گذاری، نه‌تنها مذهب شیعه را مورد حمایت رسمی حکومت قرار نداد، بلکه با ایده‌هایی که داشت آن را در حدّ یک فرقه تنزل داد و بیش‌تر به مسائل سیاسی و نظامی

تاثیر مهاجرت سادات بر گسترش تشیع در ایران

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

 

هر زمان مهاجرتی رخ داده، آثار متعددی را به همراه داشته است. هجرت سادات به ایران نیز از این مقوله مستثنی نبوده و آثار و حوادث متعددی را به بار آورده است. با ورود سادات به ایران، مردم این دیار به آنان گرایش پیدا کرده و در زمانی اندک، جمع کثیری از مردم به آنان پیوستند. اولین حادثه مهم، شهادت یحیی بن زید بود که مردم ایران را به خود آورد. در ادامه عباسیان نیز از این بیداری مردم ایران استفاده نموده و با شعار «الرضا من آل محمد»، موجب بر اندازی حکومت غاصبانه بنی امیه گردیدند.

با روی کار آمدن

بررسی وضعیت انتقال علوم به قلمرو خلافت عثمانی تا ورود دانشمندان شیعی عهد صفوی

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
ثبات حکومت شاهرخ میرزا بر متصرفات وسیع تیمور در ایران، مقتضی رابطه سیاسی - فرهنگی با عثمانی برای جلوگیری از نافرمانی ترکمنان آق‌قویونلو و قراقویونلو و کنترل جنگ قدرت بین نوادگان تیمور در غرب ایران و عراق عرب بود. فراتر از چهار دهه رابطه حسنه تا مرگ شاهرخ (850 ق، باعث مهاجرت علمی دانشمندان عثمانی به ایران و انتقال سنت‌های مدارس ایرانی به دیار عثمانی، در بازگشت آن‌ها شد. هرچند این داد و ستد علمی بین دو کشور‌، تا پایان دولت سلطان حسین بایقرا در هرات نیز ادامه داشت، برافتادن حکومت‌های باثبات و

ایرانیان چگونه و چرا شیعه شدند؟(مصاحبه)

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

ایران پیش از ورود اسلام دارای تمدن باشکوه و عظیمی بوده است که تا به امروز برخی از آثار آن پابرجاست. اکثر ایرانیان در آن زمان، پیرو دین زرتشت بودند. اما سه دهه پس از ظهور اسلام، مردم ایران به این دین گرویدند.یکی از سؤالاتی که برای ایرانی ها و پژوهشگران پیش می آید "نحوه ورود اسلام به ایران است"؛ اینکه ایرانی ها چگونه مسلمان شدند؟ آیا مسلمان شدن مردم ایران با زور و اجبار بوده است یا با درک مفاهیم آن؟

از سوی دیگر چون اکثریت مردم ایران پیرو مکتب اهل بیت علیهم السلام هستند سوال دیگر درباره

کاربرد سکه‌شناسی در مطالعات تاریخِ تشیع؛ مطالعه نمونه‌ای سکه‌های ولایت‌عهدی امام رضا (ع)

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
سکه‌شناسی نقشی مهم و اساسی در شناخت رویدادهای تاریخی دارد؛ به‌ویژه در روشنگری تاریخ مذهبی دوران‌های مختلف نقش مؤثری ایفا می‌کند. از مهم‌ترین سکه‌های دوران اسلامی، سکه‌های ضرب‌شده در دوران ولایت‌عهدی امام رضا (ع) است. این سکه‌ها در سال‌های 201 تا 205 ه‍.ق.، و در مناطق شرقی خلافت اسلامی ضرب شده‌اند. پژوهش حاضر در صدد است با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و مطالعات کتاب‌خانه‌ای، سکه‌های ضرب‌شده در دوران ولایت‌عهدی امام رضا (ع) را بررسی، و ضمن معرفی مشخصات این‌گونه از سکه‌ها، نکات تاریخی مستخرج

ورود تشیع به قم و گسترش آن

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

ورود تشیع به قم و گسترش آن

محمد صادق جمشیدي راد دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور تهران

 

چکیده

این مقاله با اشارهاي گذرا به پیشینه تاریخی شهر قم به چگونگی پیدایش شیعه و گسترش آن در این منطقه جغرافیایی ایران میپردازد و درصدد یافتن پاسخی براي این سؤال است که چرا قم پس از پذیرش اسلام به عنوان یک شهر شیعی مطرح شد و مذهب تشیع را در حالی پذیرفت که سایر نقاط ایران هنوز در تردید پذیرش اسلام یا باقی ماندن بر آیین آبا و اجدادي خود بودند. عوامل تأثیرگذار بر پذیرش تشیع و گسترش آن در قم

X