(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)
چکیده
اهل حق که «یارسان» نیز نامیده شده‌اند جریانی اعتقادی‌مذهبی هستند که در تقسیم‌بندی کلامی ذیل مذهب تشیع به حساب آورده شده‌اند. این جریان با تصوف مناسبات گوناگون داشته و آثاری از تفکرات زرتشتی و مزدیسنا در آن به چشم می‌خورد. زمان پیدایش این جریان را قرن دوم ه.ق. دانسته‌اند، اما بعدها در قرن هفتم ه.ق. این آیین تجدید شده، آیین خاصی برای آن در نظر گرفته می‌شود. نظام تداوم این تجدید در قالب تشکیل خاندان‌های یازده‌گانه از فرزندان سلطان اسحاق بوده است. این خاندان‌ها در اصل اعتقادات کلی با
تعداد مذاهب اسلام چند فرقه مي باشد و هر مذهب چگونه شكل گرفته است و اسلام كه فقط يك شاخه بوده به چه دلايلي به فرقه هاي مختلف تبديل شده است؟ براي اطلاعات بيشتر به چه كتابي مراجعه نمايم.
اگر مسلمانان در زمان پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله و سلم از وحدت خاصی برخوردار بودند، و عظمت مقام رسالت و مرجعیت مسلم او برای پیروانش، مانع از بروز دوگانگی بود، ولی پس از درگذشت او، شکاف عجیبی در میان آنان پدید آمد، و آن وحدت و ایثار، جای خود را به جدال و نزاع کلامی، و احیانا به نبردهای خونین، آنهم بر سر عقائد، داد.
مذهب حقه شيعه در طول تاريخ انشعابات فراواني به خود ديده است. اين انشعابات هر كدام به دليلي خاص بوده است. آنچه كه در اين نوشتار مي‌آيد گذري بر برخي عوامل مهم پيدايش نخستين فرقه‌هاي شيعي بوده است. بر اساس مهم‌ترين يافته‌هاي اين تحقيق عوامل متعددي را مي‌‌توان به عنوان علل پيدايش نخستين فرقه‌هاي شيعي به شمار آورد كه مهم‌ترين آنها وجود اختناق فراوان در عصر برخي ائمه عليهم السلام، جهالت و ناداني مردم، حب مال و جاه و ... بوده است.
در اين بخش، از ميان كتب بخش قبل تنها به معرّفى متونى از اين علم مى پردازيم كه اوّلا قبل از كتاب الملل والنحل شهرستانى نگاشته شده اند; زيرا چنان كه گفته شد، بيشتر كتبى كه بعد از او نگاشته شده اند، از او اقتباس كرده اند، و اگر هم چنين نباشد، كم تر موردتوجه ملل و نحل نويسان قرار گرفته اند. ثانياً هم اكنون در دسترس و مورد استفاده محققان و پژوهشگران اين علم باشند. بنابراين، كتبى كه تنها نام آنها در كتاب شناسى ها آمده و محتويات آنها به صورت پراكنده در كتب ديگر آمده است معرّفى نمى شود. ثالثاً ملل و
