چکیده
بعد از قرآن کریم، سنت نبوی ارزشمندترین منبع برای مسلمانان است که حفظ آن و خودداری از بدعت در آن، همواره مورد تأکید پیامبر اکرم (ص) بوده است، تا جایی که برخی از اهل سنت، آن را ثقل دوم در حدیث ثقلین دانسته­اند. علی‌رغم اهتمام مسلمین به حفظ سنت و پیروی از آن، شواهد فراوان حاکی از تغییرات تأثربرانگیزی در آن است؛ به‌گونه­ای که کسی را جرئت انکار این تغییرات نیست.
سؤال این است که تغییرات مزبور معلول چیست. بی­تردید عوامل گوناگونی در این تغییرات تأثیرگذار بوده است و به نظر می­رسد که یکی از

تقریب یعنی همکاری در ترویج و حفاظت مشترکات دینی که بسیار زیاد است و معذور دانستن همدیگر در مورد اختلافات ،روی اصل: للمصیب أجران و للمخطی أجر واحد. و برادری و دوستی به عنوان مسلمان، روی اصل: انما المؤمنون اخوة، در زندگانی اخلاقی و اجتماعی و سیاسی و بالاخره مورد چهارم عدم توهین به پیشوایان و اصول مذهبی سایر اهل مذاهب اسلامی.
منشأ اختلافات مذهبی که عادی و طبیعی می باشد
دو منبع مهم اسلامی، قرآن مجید وسنت شریف نبوی می باشد که هیچ مسلمانی نمی تواند منکر آن شود، ولی دانشمندان مسلمان در

تقریب بین مذاهب اسلامی دعوتی است که بر پایه علم و استدلال بوده و دارای رویکرد اصلاحی است و پشتوانه آن از همان آغازین روزهای حرکت تقریبی، علما و شخصیت های بزرگ اسلامی بودند که با توکل به خدا در این میدان قدم گذاردند و از هیچ حمله و اعتراضی دچار اضطراب نشدند؛و در این فعالیت و تلاش خستگی ناپذیر خود به هیچ گونه سود مادی و دنیوی نمی اندیشیدند و این دعوت، راه خود را ادامه داد و هم اکنون نیز منادیان تقریب این حرکت الهی خود را دنبال می کنند. در حالی که آسیب ها و موانع گوناگون در حیطه های سه گانه

1. مقصود از وحدت اسلامی، وحدت امت اسلام است که خداوند فرمود: «انّ هذه امتّکم امة واحدة و انا ربکم فاعبدون»(1) (انبیاء / 92) همانا این امت شما امت واحده است. پس اساس این وحدت را قرآن نهاده است. قرآن بارها مسلمانان را به‏عنوان یک امت مخاطب ساخته است مانند «کنتم خیر امّة اخرجت للنّاس...» (آل‏عمران / 11) «و کذلک جعلناکم امّةً وسطا» (بقره/ 143).
رسول اکرم(ص)، به‏طور رسمی پس از هجرت، در قرارداد و عهدی بین مهاجرین و انصار، وحدت امت اسلام را اعلان فرمود: «انّهم امّةٌ واحدةٌ من دون النّاس»(2)

چکیده
سیرۀ حکومتی حکیمانۀ علی(ع) منبعی هدایت‌گر برای همۀ مصلحان برجای گذاشته است. بخشی از این سیره تعامل با اقلیت‌های دینی حاضر در جامعۀ اسلامی است. شیوۀ تعامل با اقلیت‌های دینی همواره، از مباحث مطرح در جوامع اسلامی بوده ‌است. قرآن خطوط کلی این تعامل را ترسیم و پس از پیامبر(ص) نیز، قرآن ناطق، علی(ع)، نمود عینی و عملی آن را مجسم کرده‌ است. حکومت مقتدر صفویان، نخستین دولت امامی مستقل، با شعار پیروی از سیرۀ ائمه(ع) به عرصه آمد و دو قرن‌ و‌ نیم، بر ایران حکومت کرد. این نوشتار نخست به معرفی چند اصل

مسلما در سیره امامان(ع) آنچه براي ایشان در اولويت نخست قرار داشته، سلامت دين و جامعه اسلامي از انحرافات و زمينه‌سازي براي ماندگاري ميراث پيامبر گرامي اسلام(ص) بوده است؛ آنچنان که میبینیم که ایشان در جهت حفظ وحدت و كيان امت اسلامي در بسیاری از موارد از حقوق مربوط به خود چشم‌پوشي كرده و حتي با وجود برخي زمينه‏هاي به دست آمده، از هر گونه اقدام عملي كه موجب شكاف بيشتر امت گردد امتناع میورزيدند. بر همین اساس ایشان همواره حرکتهای انقلابی سادات و دیگر شیعیان خود در مبارزه با حکومت و دستگاه خلافت را

وحدت و همبستگی مسلمانان، از مسائل بسیار مهم و اساسی بوده كه كلام خدا و سنت نبوی، بر آن تأكید فراوان كرده است.ندای روح بخش و طراوت آفرین وحدت، زمانی بر زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و اصحاب وفادارش جاری شد كه زمزمه های تفرقه ریشه دار در آداب و عادات و كینه های دیرین جاهلی، به گوش می رسید.

با رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله زمینه مناسب برای بازگشت برتری های قومی و نژادی فراهم شد و نخستین شكاف میان مسلمانان بر سر مسأله جانشینی پدید آمد. هر كدام به ادلّه گوناگونی در این باره تمسك می

انسجام و اتحاد اسلامني در شرايط كنوني جهان اسلام به نظر اكثر نخبگان مسلمان يكي از ضروريات است چنان كه يكي از راه هاي عملي در انسجام و اتحاد ميان مسلمانان رويكرد تقريب مذاهب اسلامي است . تقسير صحيح ومناسب از واژه تقريب مذاهب اهميت به سزايي دارد از اين رو در اين گفتار سعي بر آن است كه نظريات مثبت و منفي پيرامون تقربيب مذاهب اسلامي به كنكاش گرفته شود و در نهايت تفسير صحيح و مناست از ايده تقريب مذاهب اسلامي و ويژگي هاي آن ارائه گردد.
واژگان كليدي: وحدت،‌ اتحاد،‌ مذاهب اسلامي ،‌ تقريب،‌ اعتدال

اشاره:

در قسمت اول این مقاله پس از بررسی اجمالی موارد استعمال کلمه «اهل بیت » و دیگر لغات مشابه با آن، در قرآن، معنا و مفهوم و شان نزول آیه تطهیر مورد بررسی قرار گرفت و سخن به اینجا رسید که ابن ابی الحدید در شرح خطبه نهج البلاغه، «عترت » پیامبر را علی، علیه السلام، و فرزندان ایشان دانسته و آیه تطهیر را مؤید نظر خود قرار داده است.

تصریح به عصمت و عترت علی(ع)
سپس ابن ابی الحدید ادامه می دهد:

اگر کسی بگوید: این سخن از آن حضرت، مشعر به این است که عترت معصوم اند، پس طرفداران تو