گرایش های مختلف مذهب شیعه از آغاز به گواهی روایات فراوان بر مبنای اندیشه اثناعشری شکل گرفت، در گذر تاریخِ خود دو گرایش عمده را تجربه کرد که در ذیل به آن ها و برخی گرایش های فرعی دیگر اشاره می کنیم:
1- زیدیه
گرایش نخست مربوط به زمانی بود که زید فرزند شایسته امام زین العابدین(ع) در زمان امام جعفر صادق(ع) علیه دستگاه ظلم بنی امیه قیام کرد، اما به دلایل مختلفی با شکست مواجه شد و به گونه غم انگیزی به شهادت رسید.
گویا پس از او در میان برخی پیروان باقی مانده اش جریانی