چکیده
در نیمة دوم قرن پنجم هجری، بروز بحرانهای سیاسی و اقتصادی در خلافت فاطمیان و منازعات آنان با سلجوقیان در شام، به تأسیس حکومتهای محلی در این منطقه انجامید. برجستهترین این حکومتها، دولت بنیعمار در طرابلس است که بهاجماع منابع، شیعة دوازدهامامی بودند. خاندان بنیعمار بسیار به توسعة اقتصادی و پیشرفت فرهنگی این شهر اهتمام داشتند و تأسیس دارالعلمی در طرابلس توسط این خاندان، در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی و همچنین انتقال فرهنگ به اروپا، نقشی بسزا داشته است. این دارالعلم، یکی از غنیترین
مفهوم و پیدایش تشیع
شيعه در لغت به معناي پيرو است و در اصطلاحي عام به معناي كساني است كه به خلافت بلافصل امام علي علیهالسلام پس از وفات پيامبر اكرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم اعتقاد دارند. موضوع زمان پيدايش تشيع از جمله موضوعاتي است كه از ديرباز ميان انديشمندان مسلمان و غير مسلمان به موضوعي پردامنه معروف بوده است. آنچه در اين نوشتار به دنبال آن هستيم، بررسي آغاز پيدايش تشيع از ديدگاه تني چند از انديشمندان غربي است. بر اساس يافتههاي اين تحقيق، اغلب مستشرقان پيدايش تشيع پس از وفات پيامبر اكرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم
چکیده
گرچه شاید در نگاه نخست، بودیسم تهراواده (هینهیانه) عاری از هر گونه قداستی به نظر برسد، اما در بودیسم مهایانه اعتقاد به امر قدسی و پرستش موجودات متعالی (انواع بودا)، فضای این آیین را مشحون از قداست کرده است. به رغم تنوع آرای دینپژوهان، ظاهراً در بودیسم مهایانه قداست به مثابۀ حقیقتی ذومراتب، دارای مجلاهای متنوع و ساحتِ ملکوتی همۀ موجودات در نظر گرفته میشود. نقاط عطف زندگی سیدارتاگوتَمهبودا و تعالیم وی مبنای بسیار مهمی در اعتقاد پیروان بودایی به قداست برخی از نمادها، مفاهیم و مکانها
آغاز پیدایش«شیعه»را که برای اولین بار به شیعه علی علیه السلام (اولین پیشوا از پیشوایان اهل بیت علیهم السلام) معروف شدند،همان زمان حیات پیغمبر اکرم باید دانست و جریان ظهور و پیشرفت دعوت اسلامی در 23 سال زمان بعثت،موجبات زیادی در بر داشت که طبعا پیدایش چنین جمعیتی را در میان یاران پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ایجاب می کرد (1).الف: پیغمبر اکرم در اولین روزهای بعثت که به نص قرآن مأموریت یافت که خویشان نزدیکتر خود را به دین خود دعوت کند (2) صریحا به ایشان فرمود که هر یک از شما به اجابت دعوت
مقدّمه
یكی از حوزه های نوین در مطالعات تاریخی، «لغت شناسی» «فقه اللغة»(1) یا «فیلولوژی» (Philology) است كه به شناخت اصل و بن مایه یك لغت (واژه) و سیر تغییر و تحول آن در دوره های مختلف تاریخی می پردازد. البته، از دیرباز، در روش های تحقیق رایج در «حوزه های علمیه اسلامی» همواره مرسوم بوده است كه در آغاز هر بحث علمی، بررسی های دقیقی پیرامون معناهای «لغوی» و «اصطلاحی» واژه مورد سخن انجام می شده است كه بی گمان این روش، خود از سنخ بررسی «فقه اللغه» یا لغت شناسی بوده است.
در این نوشتار با
منابع تاریخی بصره را شهری سنی و طرفدار عثمان معرفی کرده اند, در حالی که بصره قدیم فی الجمله شیعه عثمان بوده نه بالجمله.استعمال واژه شیعه علی(ع) در مقابل شیعه عثمان در محاورات مردم بصره و... گویای این مدعا است که شیعیان از آغاز در حیات سیاسی ـ مذهبی شهر تإثیر گذار بوده اند; از این رو باید پیشینه تشیع بصره را همگام با تولد شهر دانست, هر چند این گروه از جمله اقلیت های مذهبی شهر به شمار میآمدند. در قرن پنجم, تفکر شیعی در این شهر بسط و گسترش یافت و مذهب غالب شهر شد. مقاله حاضر به ارائه شواهدی در
چکیده
اشعریان قبیلهای یمنی بودند که پیش از فتح مکّه اسلام آوردند در غزوة حنین و فتوحات عصر خلفا شرکت فعّال داشتند. با قتل عثمان، آنان نیز همچون سایر مسلمانان، در چرخة نزاعهای علوی ـ عثمانی گرفتار و به دو شاخة شیعه و سنّی تقسیم شدند. شیعیان فرزندان مالک بن عامر اشعری، از یاران امیرالمؤمنین، بودند که نخست کوفه مرکز ثقل آنان به شمار میرفت. اما با حاکمیت یافتن حجّاج، این گروه در سالهای پایانی قرن اول هجری، به قم هجرت کردند. ایشان در قم با وحدت کلمه و به مدد کثرت نفرات و اموال، توانستنند در پی
جـریـان هـای فـکـری و سـیـاسـی نـقش به سزایی در تحولات جامعه و نظام های سیاسی دارنـد. از هـمـیـن رو بـرای درس آمـوزی و عـبـرت پـذیـری از جریان های مختلف در گستره تـاریـخ ، شـنـاخـت مـاهـیـت ، اهـداف و عـمـلکـرد آنها امری ضروری است . اما نظر به الگو پذیری انقلاب اسلامی ایران از سیره نظری وعملی پیامبر اعظم (ص )، ماهیت و ضرورت این مطلب را دو چندان می کند. هـدف ایـن نـوشـتـار آشـنـایـی اجـمـالی بـا جـریـان هـای دوران رسـالت رسول خداست اجمالا به بررسی عملکرد مؤ منین به عنوان جریان حق و طرفدار
پیشینۀ تشیع در قلمرو ممالیک (648-923ق)، به ویژه در مصر، به صدر اسلام برمیگردد. از دید تاریخنگاران مصری، در قلمرو ممالیک، تشیع در قرنهای نخستین، حتی با وجود سیاستهای خشن بنیامیه و بنیالعباس علیه شیعیان فراگیر بود. با رویکارآمدن خلافت شیعی فاطمیان، تشیع هرچه بیشتر رشد کرد. با وجود سختگیریهای جانشینان آنان، یعنی ایوبیان، به ویژه صلاحالدین، تشیع همچنان، تا اوایل عهد حکومت ممالیک، پرطرفدار و فعال بود؛ اما با رویکارآمدن ممالیک و اقداماتشان، در پایان این سلسله اثر چندانی از تشیع باقی
فرقه های اسلامی،برای اثبات اصالت مذهب شان،ریشه های پیدایش خود را در زمان رسول خدا صلی اللّه علیه و اله و سلم جستجو میکنند.در مورد پیدایش تشیع، نظریات مختلفی را دانشمندن و تاریخ نگاران مطرح کرده اند که پیدایش تشیع در عصر پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و اله و سلم یکی از آنهاست.این نظریه را بیشتر علمای شیعه مطرح ساختهاند و چند تن از علمای اهل سنت و شرقشناسان نیز آن را تایید کرده اند.احادیث پیامبر صلی اللّه علیه و اله و سلم درباره علی علیه السّلام و تفسیر چند آیه و حوادث تاریخی،عمده