ابو عبدالله كاتب نعمانى

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 2 - 3 دقیقه)

ابو عبد الله، محمد بن ابراهيم بن جعفر كاتب نعمانى مشهور به ابن زينب از راويان بزرگ شيعه در اوايل ‏قرن چهارم هجرى به شمار مى‏ آيد‎ ‎  ‎مقام علمى وى علاوه بر اين كه نويسنده‏اى خوش نظر و داراى قدرت استنباط بوده، از اطلاعات وسيعى درباره رجال ‏و احاديث برخوردار بوده است‎.‎او از شاگردان بزرگ ثقةالاسلام كلينى به شمار مى‏آيد و بيشتر معلومات خود را از ايشان فرا گرفته است‎.‎همچنين كاتب و نويسنده او نيز به شمار مى‏آمد و به همين خاطر از شهرت، احترام و اعتبار خاصى در نزد ‏علماء و فقهاى شيعه بهره‏مند شده است‎.‎

‎  ‎سفر به شيراز

نعمانى كه براى شنيدن احاديث از يك راوى معتبر به شهرهاى مختلفى سفر مى‏كرد در سال 313 هجرى به ‏شيراز رفت تا از عالم بزرگوار، ابو القاسم موسى بن محمد اشعرى نوه سعد بن عبد الله قمى بدون واسطه ‏روايت بشنود و راوى روايات او باشد‎.‎

‎  ‎سفر به بغداد

در سال 327 هجرى به بغداد سفر كرد تا از ستارگان درخشان روات شيعه در آن شهر نيز بهره‏مند گردد‎.‎

در بغداد از بزرگانى مانند: احمد بن محمد بن سعيد بن عقده كوفى و محمد بن همام بن سهيل روايت شنيد‎.‎

‎  ‎سفر به شام

وى در سال 333 به اردن سفر كرد تا از محمد بن عبد الله بن معمر طبرانى و ابو الحارث عبد الله بن عبد ‏الملك بن سهل طبرانى روايت بشنود‎.‎

پس از آن به سوى شهر دمشق رفت و در آنجا از محمد بن عثمان بن علاّن دهنى بغدادى روايت شنيد‎.‎

‎  ‎در حلب

وى بعد از آن، به سوى شهر حلب رفت. مردم و علماى شهر بسيار از او استقبال كردند و از او خواستند ‏در آن شهر بماند تا از نور وجودش، كه مملو از روايات اهل بيت عصمت و طهارت بود، بهره ببرند. او ‏نيز پذيرفت و تا آخر عمر در آن شهر ماند و همانند شمعى درخشيد و به ديگران روشنى بخشيد‎.‎

كتاب غيبت از دستاوردهاى اقامت نعمانى در شهر حلب است. او با نگارش اين كتاب قدم بزرگى در آشنايى ‏مردم آن سامان با امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف برداشت، خصوصا در آن زمان كه اوايل عصر ‏غيبت كبرى بود‎.‎

سخن نجاشى

نجاشى، يكى از مشايخ بزرگ شيعه درباره نعمانى مى‏گويد‎:‎

‎»‎نعمانى، معروف به ابن زينب، از مشايخ بزرگ شيعه مى‏باشد، وى از مقام و منزلتى بزرگ برخوردار ‏است و داراى شخصيتى شريف و عقيده‏اى صحيح و رواياتى فراوان است‎.«‎

‎  ‎اساتيد

نعمانى از محضر شخصيت‏هاى بزرگى از راويان حديث بهره‏مند شد مانند‎:‎

‏1‏‎ - ‎محمد بن يعقوب كلينى

‏2‏‎ - ‎محمد بن عبد الله بن جعفر حميرى

‏3‏‎ - ‎ابو على، محمد بن همام بن سهيل بن بيزان، كاتب اسكافى

‏4‏‎ - ‎ابو القاسم موسى بن محمد قمى

‏5‏‎ - ‎محمد بن عثمان بن علان دهنى بغدادى

‏6‏‎ - ‎احمد بن محمد بن سعيد كوفى، معروف به ابن عقده

‎  ‎تأليفات

وى علاوه بر كتاب غيبت، تأليفات ديگرى نيز دارد مانند‎:‎

كتاب الفرائض، كتاب الرد على الإسماعيلية، كتاب التفسير، كتاب التسلي‎.‎

متأسفانه بجز كتاب غيبت، ديگر تأليفات ايشان به دست ما نرسيده و فقط شيخ حر عاملى مى‏فرمايد: من ‏بخشى از تفسير ايشان كه روايات نعمانى از امام جعفر صادق عليه‏السلام مى‏باشد را ديده‏ام‎.‎

ظاهرا مقصود شيخ حر همان كتاب محكم و متشابه ، منسوب به سيد مرتضى مى‏باشد كه علامه مجلسى ‏نيز آن را جزء مصادر بحار الأنوار قرار داده است‎


چاپ   ایمیل