چکیده
سورۀ مائده یکی از سورههای بلند قرآن، و آخرین سورۀ نازلشده بر رسول خدا(ص) است. در این سوره آیاتی ازجمله آیات ولایت، تبلیغ و اکمال وجود دارد که مفسران شیعه برای اثبات ولایت امیرالمؤمنین(ع)، به آنها استناد میکنند. ناسازگاری سیاق پیشین و پسین آیۀ سوم این سوره (آیه اکمال)- که مربوط به گوشتهای حرام است- با مسئلۀ اکمال دین، مفسران را بر آن داشته که راهکارهایی برای حل این معضل تفسیری ارائه دهند؛ راهکارهایی مانند: عدم پیوستگی در صدور، پراکندگی در نزول، و یا معترضه بودن عبارت «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُم». در این پژوهش، با استفاده از روش «تفسیر ساختاری» و ابزارهای آن، راهکار علمی جدیدی در حل این معضل تفسیری ارائه میشود؛ راهکاری که نه تنها مسئلۀ ناسازگاری ظاهری سیاق را در آیه اکمال، برای نخستین بار میگشاید، بلکه نمای جدیدی از سورۀ مائده ارائه میکند، که ارتباط بین آیات با مسئلۀ ولایت روشنتر خواهد شد. در این سوره خداوند بر مسئلۀ ولایت به عنوان مهمترین نعمت برای جامعۀ انسانی تأکید کرده است، که سایر نعمات مادی و معنوی در پرتو آن قابلیت بهرهبرداری پیدا میکنند. خداوند در سورۀ مائده، ویژگیهای حاکم شایسته و وظایف مردم در برابر او را بیان میکند؛ تطبیق این ویژگیها با گزارههای تاریخی به جا مانده از سدۀ نخست هجری، خود مبین حقانیت ولایت امیرالمؤمنین(ع) است؛ هرچند نامی از آن حضرت در این سوره ذکر نشده است.
نویسندگان
بی بی زینب حسینی 1 محسن برزمند 2 1 استادیار، گروه الهیات، دانشگاه یاسوج، ایران.
2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث