چکیده
برائت واژهای قرآنی و دروندینی، و به معنای گونهای انقطاع قلبی و عملی از هرگونه رفتار، عقیده یا اهل باطل است. متون وحیانی، دشمن خدای متعال و منکر ارکان رسالت را مصداق بارز اهل باطل معرفی می‌کند. برائت هرچند در مفهوم، با واژه‌هایی چون لعن، بغض، سبّ و عداوت همخوانی کامل ندارد، ولی ممکن است این واژه‌ها در مصداق، نشانه‌ای برای برائت به حساب آیند. برائت در ادبیات وحیانی، علاوه بر معنای لغوی و اصطلاحی، ممکن است گونهای تفکیک عقیده و اندیشه را هم شامل شود که با توجه به شدت و ضعف آن در مراحل قلب، زبان و عمل جوارحی، مراتب مختلفی دارد. محور تحقق برائت در قرآن کریم، عداوت نسبت به دشمنان خدای متعال است. روایات اهل بیت(ع) علاوه بر ملاک قبل، عداوت نسبت به دشمنان اهل بیت(ع) و مخالفت با ایشان، که در طول عداوت با خدای متعال قرار میگیرد را نیز، به عنوان ملاک و معیار برائت تبیین کرده‌اند. مجموعۀ آیات و روایات، بهروشنی از این واقعیت حکایت دارند که بدون برائت از دشمنان اهل بیت(ع) ، ایمان راستین محقق نخواهد شد. بررسی اجتهادی برائت از منظر آیات و روایات و تبیین معیارهای آن، روش پژوهش این تحقیق است. کلیدواژه‌ها
نویسنده
عبدالمجید اعتصامی دکتری شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب؛ عضو پژوهشکده تاریخ و سیره پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.
