در محضر قرآن

آیه: الَّذِينَ‌ يَسْتَمِعُونَ‌ الْقَوْلَ‌ فَيَتَّبِعُونَ‌ أَحْسَنَهُ‌ أُولٰئِکَ‌ الَّذِينَ‌ هَدَاهُمُ‌ اللَّهُ‌ وَ أُولٰئِکَ‌ هُمْ‌ أُولُوا الْأَلْبَابِ‌ (زمر آیه 17)

ترجمه: همان کسانی که سخنان را می‌شنوند و از نیکوترین آنها پیروی می‌کنند؛ آنان کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده، و آنها خردمندانند.

شأن نزول: جویبر از جابر بن عبدالله نقل نماید که وقتى که آیه ۴۴ سوره حجر «لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ» درباره دوزخ نازل گردید. مردى از انصار نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمد و گفت: یا رسول الله من هفت مملوک و برده دارم و براى هر بابى از جهنم و رهائى از آن یکى از آن‌ها را آزاد می‌سازم سپس آیه «فَبَشِّرْ عِبادِ، الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ» نازل شد.
زید بن اسلم گوید: آیه ۱۷ درباره سه نفر نازل شده که در جاهلیت لا اله الّا اللّه مى گفتند: اینان عبارت بودند از زید بن عمرو بن نفیل و ابوذر غفارى و سلمان فارسى.

 

تفسیر: الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ‌: آنانكه مى‌شنوند گفتار حق را، فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ‌: پس پيروى مى‌نمايند نيكوتر آن را، يعنى:

1- عمل كنند به آن قولى كه اقرب به حق و اعظم به ثواب است.

2- آنكه استماع قرآن و غير آن كنند، پس تابع قرآن شوند و غير آن را بگذارند.

3- استماع كنند آن چيزى را كه در قرآن و حديث است از طاعات و مباحات، پس تبعيت طاعات را اختيار كنند كه احسن از فعل مباحات.

4- استماع اوامر قرآن نمايند و احسن امرين را اختيار كنند مانند اختيار عفو بر قصاص كه افضل از آنست‌ (وَ أَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوى‌)

5- تبعيت حق نمايند كه قول خداست و از باطل كه گفتار نفس و شيطان است محترز باشند، پس بندگان خالص آنانند كه احسن اقوال كه خطاب ذو الجلال است از زبان حضرت نبوى صلى اللّه عليه و آله استماع آن نموده پيروى آن نمايند.

أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ‌:آن گروه كه تابع سخنان نيكوترند آنانند كه راه نموده است خدا ايشان را به مقصد و نجات و ايشان به آن مهتدى شده طريق صواب را كه موجب وصول به حسن مآب است اختيار نموده‌اند، وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ‌: و آن گروه ايشانند صاحبان‌ عقول صافيه از شوائب اوهام فاسده و تخيلات باطله شيطانيه.