(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)
پیشوای پنجم شیعیان، روز جمعه اول ما رجب، سال 57 هجری در مدینه دیده به جهان گشود. دهها سال پیش از تولد وی، نیای بزرگوارش پیامبر اکرم(ص) نام خود «محمد» را برای وی برگزیده و او را به لقب «باقر» ملقب فرمود.
امام باقر(ع)، در میان خاندان پیامبر(ص) نخستین کسی بود که هم پدر و هم مادر وی فاطمی و علوی بودند؛ زیرا پدر او امام زین العابدین (ع) فرزند امام حسین(ع) و مادرش فاطمه (مکنی به ام عبدالله) دختر امام حسن مجتبی(ع) بود که از زنان با فضیلت و دانشمند بنی هاشم به حساب می آمد و امام صادق(ع) او را
چشمه جاري شکافنده علوم در بيابان تفتيده دانش جوشيدن گرفت و جان جويندگان علم و معرفت را از زلال پر برکت خود سيراب ساخت و بدين سان بود که شيعه نشان افتخار ديگري بر گردن آويخت و بر اين پيشواي معصوم خود باليد. امامت پيشواي پنجم شيعيان؛ امام محمدباقر(ع) در برهه اي آغاز شد که جامعه آن روز بيش از هر زمان ديگر چالشهاي عميق عقيدتي و فقهي ميان فرقه هاي اسلامي را يکي پس از ديگري تجربه مي کرد. با حضور امام باقر(ع) در اين عرصه، گام مهم و بسزايي در راستاي تبيين آراي شيعيان برداشته شد و جنبش تحسين برانگيزي در
امام باقر (عليه السلام) در مرحله دوم از مراحل اهل بيت (عليهم السلام) به سر مي بردند. ايشان از ويژگيهايي برخوردار بود كه او را از امامان ديگر متميز كرده بود، و با توجه به اين ويژگيها مي توان به نقش ايشان در اين مرحله از امامت پي برد.1. امام باقر (عليه السلام) مژده اي از سوي پيامبر (صلي الله ليه و آله و سلم) ويژگي اولي كه مي توانيم در امام باقر (عليه السلام) ببينيم اين است كه وجود مبارك و فرخنده ايشان مژده اي از سوي رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) بود.بنا بر آن چه در تاريخ امام باقر (عليه
لقب باقر و شکافنده علوم توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حضرت باقر علیه السلام داده شده است. این مطلب در روایات بسیاری از طریق شیعه و سنی نقل شده است؛ در منابع شیعه در کتابهایی مانند: بحار الانوار، رجال کشی، کشف الغمة، امالی صدوق، امالی شیخ طوسی، اختصاص مفید، عیون الاخبار. و در منابع اهل سنت در کتابهای: مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان (ج 5، ص 78)، تاریخ ابن عساکر، غایة الاختصار (ص 64)، تذکرة الخواص ابن جوزی (ص 337).
احتجاج آن حضرت با محمد بن منکدر از زاهدان و عابدان بلند آوازه عصر خویش شیخ مفید در ارشاد، نویسد: شریف ابو محمد حسن بن محمد از جدم، از یعقوب بن یزید از محمد بن ابی عمیر، از عبد الرحمن بن حجاج، از ابو عبد الله امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمود: محمد بن منکدر می گفت: گمان نمی کردم کسی مانند علی بن حسین، خلفی از خود باقی گذارد که فضل او را داشته باشد، تا اینکه پسرش محمد بن علی را دیدم. می خواستم او را اندرزی گفته باشم اما او به من پند داد. ماجرا چنین بود که من به اطراف مدینه رفته بودم ساعت بسیار
