فرقه‌ای کلامی اسلامی است که به ابوالحسن اشعری نسبت داده می‌شود. وی علیه معتزله قیام کرد. اشاعره، برهان‌ها و دلایل عقلی و کلامی را به عنوان وسیله‌ای جهت مناظره با رقیبانی چون معتزله و فیلسوفان برای اثبات حقایق دینی و عقیده‌ی اسلامی به شیوه‌ی «ابن‌کلاب» به کار می‌گیرند.تأسیس…

اين نوشتار بخشي از کتاب دو جلدي آشنايي با فرق و مذاهب اسلامي است که با همکاري برخي نويسندگان ديگر و به سفارش انجمن اديان و مذاهب در سال 1386 به نشر رسيده و به عنوان متن درسي در رشته اديان و مذاهب در دانشگاه‌هاي ايران تدريس مي‌شود.1. تاريخ مذهب اشعري1-1. بنيانگذار و تاريخ…

اشاعره در بسیارى از مسائل با معتزله، شیعه و سایر مذاهب اسلامى اختلاف دارند. ابتدا فهرست وار عقاید اشاعره را مورد بحث و بررسى قرار مى دهیم. ۱ـ بکارگیرى عقل در فهم اصول:اشعرى پس از اعتزال از معتزله کماکان عقل را به عنوان ملاک و معیارى جهت سنجش، مخصوصاً در مسائلى که شرع نسبت به…

آنچه در این مقاله در اختیار دوستان قرار می گیرد، خلاصه ای است از مهمترین أصول عقایدی معتزله که از بخش معتزله کتاب تاریخ اندیشه های کلامی در اسلام نوشته عبدالرحمن بدوی، انتخاب گردیده است که با کتاب فرق و مذاهب کلامی استاد ربانی نیز تطبیق داده شده است. با توجه به اختلاف آراء بسیار…

یکی از جدال های دامنه دار و تاریخی در حوزه فرهنگ اسلامی، جدال بر سر موضوع حسن و قبح افعال و منبع تشخیص آن هاست. رویش این بحث در بوستان فرهنگ اسلامی نیز همچون مابقی مسائل کلامی، متأخر از عصر نبوت و محصول گسترش جغرافیایی قلمرو حکومت اسلامی ودر نتیجه،‌آشنایی مسلمانان بادیگر فرهنگ…

فرقهٔ کلامی است که به ابو منصور ماتریدی نسبت داده می‌شود، این فرقه برای اثبات حقایق دینی و عقیدهٔ اسلامی در برابر رقیبان خود مانند معتزله و جهمیه و سایر فرقه‌های دیگر جهت استدلال و مباحثه از براهین و دلایل عقلی و کلامی کمک می‌گیرد.بنیانگذارمذهب ماتریدی و برجسته‌ترین شخصیت‌های…

ایشان پیروان ابوالحسن علی بن اسماعیل بن ابی بشر اشعری می باشند. [۱] وی از نوادگان ابوموسی اشعری، صحابی معروف بوده است. اشاعره در اصول از وی تبعیت می نمایند. اشعریه در مباحث اصول دین و عقاید، پرجمعیت ترین فرقة مذهبی است که تاکنون بر افکار اکثر پیروان سنت و جماعت حکومت کرده است.…

در بیان چیستی علم کلام، تعاریف متعدد و مختلفی از سوی اندیشمندان اسلامی ارائه شده است. در هر تعریف به موضوع، روش یا غایت این علم پرداخته شده است. با سیر در تعاریف، می توان به کثیر الموضوع و کثیرالروش بودن این علم پی برد. از این رو بسیاری معتقدند بهترین تعریف برای علم کلام، تعریف…

کسانی به ظواهر قرآن و حدیث – به ویژه حدیث – بسنده کرده آن را میزان درستی ونادرستی اندیشه ها معرفی کردند. در برابر، گروهی دیگر به عقل اعتنای بیشتری کرده،آن را ملاک اصلی در اجتهاد و اندیشیدن در منابعی چون قرآن و حدیث قرار دادند. نگاهیبه سیر اندیشه ها در دنیای اسلام نشان می دهد که…

تکوین وهابیت، معلول چند تحول تاریخی و بازماندن آموزه هایی تقریباً ثابت تا به امروز است. وهابیت از نظر تاریخی نگاهی بسیط به عقل داشته و با توقف در ظواهر آیات و روایات و اصرار بر تفسیر خویش، مخالف را با جدل محکوم کرده و سایران را با همین روش و نیز با برانگیختن عواطف به پذیرش محض…

زهرا که غمش جدا زدلها نشود ظلمی که به او رسیده احصا نشود بخشند اگر به او گناه همه را یک جو، دیه صورت زهرا نشود حوادث پس از «سقیفه » از تلخ ترین و دردناک ترین حوادث تاریخ اسلام و زندگانی امیرمؤمنان علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام می باشد . واقع گوئی و بیان واقعیات تلخ آن…

1) علی(ع) پرورش یافته مکتب پیامبر اکرم(ص) استالف: دوران طفولیت امام (ع)هنگامی که امام(ع) نوزاد بود، پیامبر گهواره او را در کنار رختخواب خود قرار می داد؛ حتی گاهی بدن او را می شست و در مواقعی شیر در کام او می ریخت و او را به سینه می فشرد. (1) امام(ع) خود در این باره چنین می…

کودکیفاطمه، در مکّه چشم به جهان گشود؛ چشم اندازش یا آسمان سربی بود و یا زمین سیاه؛ روزگار دشواری. از زمین کوهستانی و آتش گرفته مکه، گل محبتی نمیرویید و از آسمان، سنگ فتنه میبارید. تنها فرزند خانواده بود؛ زیرا خواهرانش پیش از او ازدواج کرده و از خانه رفته بودند و برادرانش نیز پیش…

در طول تاریخ همواره کتابهای متعددی درباره یگانه گوهر عالم هستی و سر مستتر الهی فاطمه زهرا علیها السلام نوشته شده است که از آن جمله، می توان از کتب عامه به: «اتحاف السائل بمالفاطمة - رضی الله ... عنها - من الفضائل » ، از محمد حجازی شافعی; «الثغور الباسمة فی مناقب السیدة فاطمه » ،…

ذکر مغفرت خدای تعالی در قصه آدم گفت: «وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی» گناه آدم پدید کرد و در قرآن ذکر کرد. و در قصه نوح گفت: «فَلا تَسْأَلَنَّ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ». و یونس را گفت: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ». و داود را یاد…

یکی از وظایفی که بر عهده شیعیان نهاده شده، «شناخت پیشوا و رهبر» می باشد. در یک نگاه کلّی دو راه برای شناخت امام وجود دارد: از دیدگاه احادیث اهل تشیّع و از دیدگاه احادیث اهل تسنّن. در این نوشتار سعی شده از دیدگاه اهل سنّت گوشه ای از شخصیت ممتاز امام زین العابدین علیه السلام به…

یکی از ویژگی های آثار شهید مطهری جامعیت آنها در علوم و معارف مختلف اسلامی است، به طوری که تقریبا در تمامی حوزه های مربوط به تاریخ، فلسفه، فقه، کلام و اندیشه اسلامی، ایشان دارای آثار ارزشمند و متعددی هستند . یکی از محورهای اصلی آثار و نوشته های وی به تاریخ زندگی و وقایع مربوط به…

در مطالعه و عمل مدیریت دولتی عناصر فرهنگی و دیگر عناصر بـومی، کـه ویـژه جوامـع خاص اند، باید مد نظر قرار گیرد. از طرفی، مدل هـای غـربی دیوان سـالاری و مـدیریت بـرای بســیاری از جوامــع در حـــال تـوســعه، اغـلــب، مشــکل آفــرین انــد و در بــیش تــر اوقــات پیش فرض هایی دارنـد…

چکیده : نگارنده بر آن است تا در قالب یک روش علمی به «نقد تاریخی » گزارش ابن خلدون از سانحة عاشورا بپردازد. قدر مسلّم آنچه در این میان سخت می نماید، نبود مصادیق روشن وبرجسته برای نقد تاریخی حداقل در میان پژوهشهای تاریخی فارسی زبان می باشد. بنابراین در آغاز نوشتار، مفاهیم اصلی…

در مکتب کرامت خداوند کریم مظهر کرامت است و در آیات متعددی از قرآن به این مطلب اشاره شده است. از جمله می فرماید: «تبارک اسم ربک ذی الجلال و الاکرام.»(1) از مصادیق بارز کرامت امر نبوت پیامبران است که بدینوسیله از اکرام الهی بهره مند شده تا در مکتب وحی درس کرامت دهند و بر محور این…

1) علی(ع) پرورش یافته مکتب پیامبر اکرم(ص) استالف: دوران طفولیت امام (ع)هنگامی که امام(ع) نوزاد بود، پیامبر گهواره او را در کنار رختخواب خود قرار می داد؛ حتی گاهی بدن او را می شست و در مواقعی شیر در کام او می ریخت و او را به سینه می فشرد. (1) امام(ع) خود در این باره چنین می…

از آن روز که طنین وحی جان پیامبر(ص) را تسخیر کرد، هماره تن بی سایه او را مونسی همسایه بود، و روح شیفته و آسمانی او را همدمی آرامش می داد و یاری می نمود. تاریخ با همه تنگ نظری ها در ثبت حقایق و با همه تاراجی که بر واقعیتهای ثبت شده روا داشته، خوشبختانه نتوانسته است از نام و نشان…

 ظهور امام مهدی(عج) نشانه‌هایی دارد؛ نشانه‌هایی که مطرح شدن آنها از سوی پیشوایان دینی همراه با مقاصدی بوده است. تحقق برخی از این مقاصد در گرو تطبیق نشانه‌ها بر مصادیق خارجی است. این تطبیق اولاً نیازمند ضوابط و معیارهایی است که ما را به مصداق واقعی نشانه‌ها راهنمایی کند، ثانیاً…

در میان مجموعه روایات مهدوی، روایات نشانه‌های ظهور از پرتعدادترین روایات به شمار می‌روند. صدور این حجم وسیع از روایات، منشأ طرح این پرسش می‌شود که پیشوایان معصوم از طرح بحث نشانه‌های ظهور چه اهدافی داشته‌اند؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان از دشواری‌های عصر غیبت که طبیعتاً از نظر…

پیشینه چرایی غیبت به قبل از تولد حضرت حجت باز می‏گردد؛ زمانی که فلسفه غیبت در میان مردم مطرح و پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏آله و ائمه معصومین علیهم ‏السلام در مقام پاسخگویی به آن برآمده‏ اند.هزاران سرّ نهان در نظام دین و برنامه‏های مترقی آن وجود دارد که درک هر یک، دلی دریا و…

دوازدهمین حجت خدا حضرت صاحب الامر،امام زمان عجل اللّه تعالی فرجه‏ الشریف است که در قرآن کریم با عنوان بقیّة اللّه در مورد روز ولادت آن حضرت در منابع تاریخ اختلاف چندانی به چشم‏ نمی‏خورد؛زیرا از نظر اکثریت قریب به اتفاق مورخین و اشخاص صاحب نظر، روز پانزده شعبان به عنوان روز تولد…

از جریان‌های مطرح در جهان اسلام، جنبش‌های مهدوی یا متمهدیان است. جهان اسلام در طول تاریخ اسلام آزمایشگاه مهدویت بوده، امواجی از ادعاها در باب مهدویت را به خود دیده است. جنبش‌های مهدوی با توجه به موقعیت مذهبی، سیاسی و اجتماعی، از مبانی نظری متفاوتی در باب مهدویت (نظیر فرزند…

اعتقاد به رجعت يکي از عقايد مسلم و ترديد ناپذير شيعه است، که همزمان با ظهور مهدي آل محمد (عج) برخي از امامان معصوم (عليهم السلام) همانند امير مؤمنان (عليه السلام) و امام حسين (عليه السلام) و برخي از مؤمنان حقيقي و پيروان اهل بيت به اذن پروردگار زنده خواهند شد و بار ديگر به دنيا…

بررسی اومانیسم و اندیشه مهدویتبراساس آموزه‌های وحیانی اسلام و دیگر ادیان، افقی روشن پیش‌ روی عالمیان وجود دارد که تمامی دغدغه‌های بشر در آن پایان می‌پذیرد. عصر ظهور، سرآغاز حیات راستین انسان‌هاست که در آن همه آرمان‌های بشری از جمله عدالت، امنیت، رفاه و عزت برای همگان محقق…

انتظار ظهور ولي عصرانتظار منجي موعود داراي فلسفه خاص و جلوه‌ها و آثار گوناگون مي‌باشد. كساني كه خود را منتظر حضرت قائم(عج) مي‌دانند بايد آثار و ارزش‌هاي برخاسته از فرهنگ مهدويت را در فكر و انديشه، سيره و روش، گفتار و رفتار و هر گرايش و عملكرد در عرصه‌هاي حيات فردي و اجتماعي و…

واكاوي عريضه و عريضه نويسي عريضه نويسى چيست؟ تصاويري از عريضه نويسي اغلب لغت شناسان عريضه را به عرض حال و درخواست‏نامه معنى مى‏كنند و براى "عرض" معانى مختلفى بيان مى‏كنند كه يكى از آنها، بيان مطلبى از طرف فرد كوچكتر به بزرگتر است؛ بر اين اساس معنى به عرض رساندن عبارت از گفتن و…

ضمن تبریک ایام نیمه شعبان ولادت قطب عالم امکان، عدالت گستر جهان، جان جانان امام عصر(عج)-روحی و أرواح العالمین لتراب مقدمه فداه- در این مطلب قصد داریم با استفاده از براهین عقلی و همچنین روایات اهل تسنن به اثبات وجود امام عصر(عج) بپردازیم.در مورد براهین عقلی قبلاً نیز در 3 پست در…

اصالت تاريخيِ باور به منجي موعود، از مباحث مهمي است كه در روزگار ما برخي آن را به رشتة نقد كشيده‌اند. با بررسي توصيفي ـ تحليلي نخستين منابع تاريخي و روايي به اين نتيجه دست يافتيم كه اصالت اين آموزه و انتساب آن به شيعيان عصر حضور امامان معصوم(ع) از زمان اميرمؤمنان علي(ع) و در…

براستی شاید در همین جمعه سرانجام فراق به پایان رسد و شاهد طلوع مهدی آل محمد(ص) باشیم اما یک سوال: آیا بعد از ظهور ایشان ما مسلمانان جرأت نگاه کردن به چشمان زیبایشان را داریم؟ آیا می توانیم به خود اجازه دهیم که خود را از شیعیان و منتظران واقعیشان بخوانیم؟ هیهات که ما دراین زندگی…

مسئله جانشینی پیامبر، یکی از پرنزاع ترین و دامنه دارترین مسائلی است که از رحلت پیامبر تا کنون ذهن اندیشمندان دو فرقه بزرگ تشیع و تسنن را به خویش مشغول داشته است. اهل تسنن با استناد به بلوغ فکری مردم، همة وقایع تاریخی و آیات و احادیثی که به نوعی مسأله جانشینی را مطرح می کند،…

حقیقت دنیادین مقدس اسلام همواره دل بستن به دنیا را نکوهش کرده است. کسانی که به حقیقت زندگی این دنیا آگاهند، خوب می دانند که دنیا جایگاه اصلی انسان نیست. از این رو اولیای الهی با تحمّل سختی ها و قرار گرفتن در مسیر صحیح و پاک زندگی، شیرینی و آسایش حیات ابدی را بر می گزینند و در…

"صراط المستقیم"در قرآن کریم به تکرار نام "صراط و سبیل "برده شده اما هر کجا اسمی از صراط مستقیم به میان آمده بصورت وحدت بوده یعنی همه جا صحبت از یک صراط مستقیم است در حالی که سبیل های متعددی نسبت به خدا داده شده است و این نشان دهنده این موضوع است که سبیل ها مختلف اند که ناشی از…

ابو یَقظان، عمّار بن یاسر بن عامر مَذحِجى که مادرش (سُمیّه) نخستین شهید راه خدا بود، از پیشتازان در ایمان و هجرت و از استوار گامانِ راست قامتى است که در آغازین روزهاى جلوه اسلام، همراه پدر و مادرش شکنجه هاى مشرکان را با همه توان، تاب آورد و در طریق حق، لحظه اى تردید بر جانش…

حدود دویست و شانزده یا سیصد و شانزده سال قبل از هجرت، در روستای «جی » (از روستاهای اصفهان) فرزندی به دنیا آمد، که نامش را «روزبه » گذاشتند و بعدها پیامبر اسلام(ص) او را «سلمان » نامید. پدر سلمان «بدخشان کاهن » (روحانی زرتشتی) بود و کار همیشگی اش هیزم نهادن بر شعله آتش. با اینکه…

از اصحاب و محبان خاص علی علیه السلام بود و روزی علی علیه السلام باو فرمود ای رشید صبر تو چگونه خواهد بود که شقی بنی امیه (ابن زیاد) ترا بخواهد و دستها و دو پا و زبان ترا قطع کند؟ عرض کرد یا امیر المؤمنین عاقبت آمرزش و بهشت است؟فرمود ای رشید تو در دنیا و آخرت با من خواهی بود. و…

راز بگشای ای علی مرتضی ای پس از سوءالقضا حسن القضا چون تو بابی آن مدینه علم را چون شعاعی آفتاب حلم را (مثنوی معنوی، دفتر اول) اسـاسـا هر نظام و حکومتی دارای خصوصیاتی است که برخی از آن ها مـوجـب بـرتـری و امـتیاز آن حکومت از دیگر نظام ها می گردد که بـایـد آن هـا را شـناخت و در…

زهرا که غمش جدا زدلها نشود ظلمی که به او رسیده احصا نشود بخشند اگر به او گناه همه را یک جو، دیه صورت زهرا نشود حوادث پس از «سقیفه » از تلخ ترین و دردناک ترین حوادث تاریخ اسلام و زندگانی امیرمؤمنان علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام می باشد . واقع گوئی و بیان واقعیات تلخ آن…

1) علی(ع) پرورش یافته مکتب پیامبر اکرم(ص) استالف: دوران طفولیت امام (ع)هنگامی که امام(ع) نوزاد بود، پیامبر گهواره او را در کنار رختخواب خود قرار می داد؛ حتی گاهی بدن او را می شست و در مواقعی شیر در کام او می ریخت و او را به سینه می فشرد. (1) امام(ع) خود در این باره چنین می…

کودکیفاطمه، در مکّه چشم به جهان گشود؛ چشم اندازش یا آسمان سربی بود و یا زمین سیاه؛ روزگار دشواری. از زمین کوهستانی و آتش گرفته مکه، گل محبتی نمیرویید و از آسمان، سنگ فتنه میبارید. تنها فرزند خانواده بود؛ زیرا خواهرانش پیش از او ازدواج کرده و از خانه رفته بودند و برادرانش نیز پیش…

اشاره:مسئله جانشینی پیامبر، یکی از پرنزاع ترین و دامنه دارترین مسائلی است که از رحلت پیامبر تا کنون ذهن اندیشمندان دو فرقه بزرگ تشیع و تسنن را به خویش مشغول داشته است. اهل تسنن با استناد به بلوغ فکری مردم، همة وقایع تاریخی و آیات و احادیثی که به نوعی مسأله جانشینی را مطرح می…

حمایت از همسر یکی از مهم ترین شاخصه هایی که در ژرفابخشی محبت و در پی آن، استحکام خانواده مؤثر است، حمایت از همسر است. زن و شوهر در زندگی، غیر از نقش همسری در دیگر روابط اجتماعی و سیاسی نیز نقش هایی بر عهده دارند. یکی از نمونه های تأثر برانگیز، دفاع حضرت فاطمه زهرا(س) از همسر…