آخرین مطالب
حیات پیشین انسان از دیدگاه متکلمان بغداد
ارديبهشت 01, 1400 41
درحالی که محدثان و محدث متکلمان کوفه و قم، قولِ به حیات پیشینِ اهل بیت(ع) و عموم انسان ها را پذیرفته بودند، متکلمان بغداد، از جمله شیخ مفید، سیدمرتضی و شیخ طوسی، موضعی منفی در برابر این قول اتخاذ کرده اند. مقالۀ حاضر می کوشد، به عوامل نظریِ روی گردانی ایشان از این موضع بپردازد.…
وجود پیشین انسان از دیدگاه متکلمان ری
ارديبهشت 01, 1400 37
وجود پیشین، عنوانی است عام که می‌توان آن را به عناوین فرعی متعددی از جمله خلقت نوری اهل‌بیت:، عالم ارواح و عالم ذر تقسیم کرد. لکن علاوه بر روابودن اطلاق عنوان وجود پیشین بر هر سه عنوان فرعی، آنچه بحثِ یک‌جا از آنها را موجه میکند عبارت است از یکسان‌بودن مواضع اعلام‌شده بسیاری از…
وضعیت شناسی شيعيان هند
فروردين 19, 1400 63
هند شیعیان هند بخش عمده‌ای از جمعیت اقلیت مسلمان را در این کشور شامل می‌شوند. تعداد شیعیان بنا به براورد سال ۲۰۰۵- ۲۰۰۶ بین ۲۵٪ تا ۳۱٪ تخمین زده شده‌است که جمعیتی بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر را شامل می‌شود.شهرها و روستاهای فراوانی که تعداد قابل ملاحظه جمعیت آنان را شیعیان تشکیل…
وضعیت شناسی شيعيان پاکستان
فروردين 19, 1400 54
شيعيان پاکستان 1- آمار «دائرةالمعارف امام حسين(ع)» از شیعیان پاكستان ـ سال 2000 جمعیت کشور: 141.145.344 درصد شیعیان نسبت به جمعیت کشور: 25 درصد2- آمار «سازمان CIA» از شیعیان پاکستان ـ سال 2007 جمعیت کشور: 176.242.949 جمعیت مسلمانان: 167.430.801 جمعیت شیعیان: 35.248.590 درصد…
وضعیت شناسی شیعیان کشور تاجیکستان
فروردين 11, 1400 80
جغرافیای طبیعی و انسانی تاجیکستان جمهوری تاجیکستان با 100/143 کیلومتر مربع وسعت، از شرق با چین، از شمال و شمال شرقی با قرقیزستان و ازبکستان و از جنوب با افغانستان هم مرز می باشد. تاجیکستان از ذخایر آبی غنی برخوردار می باشد. از برف های دائمی و یخچال های کوهسار آن، رود خانه های…
وضعیت شناسی شیعیان کشور افغانستان
فروردين 11, 1400 93
افغانستان کشوری است که به دلیل واقع شدن در مسیر چند سویه جنوب، غرب و آسیای مرکزی به «قلب آسیا» معروف است و از موقعیت ویژه ای برخوردار است.و از سمت شمال با کشور تاجیکستان،ازبکستان،ترکمنستان و از سمت جنوب و جنوب شرقی با کشور پاکستان و در گوشه شمال شرقی و شرق با کشور چین و ازطرف…
گونه سنجی رابطه باورهای دینی و باورهای…
بهمن 16, 1399 141
چکیده مقاله به اعتقاد بسیاری از فیلسوفان سابقه بحث از رابطه دین واخلاق به قدمت خود فلسفه است.امّا افلاطون با طرح گفتگوی سقراط با اوثیفرون شکل جدّی تری به آن داد. بحث از رابطه دین واخلاق درمیان مسلمانان به عنوان یکی از مسائل مهم کلامی مورد مداقّه بوده و به پیامدهای اخلاقی آن کم…
فضیلت گرایی از دیدگاه امام علی (ع) در…
بهمن 16, 1399 146
چکیده مقاله اساسی ترین پرسش اخلاق این است که: "چه کاری خوب است؟". سه پاسخ بنیادین به این پرسش در سه مکتب وظیفه گرا، نتیجه گرا و اخلاق فضیلت طبقه بندی شده است. از میان این سه گونه ی اخلاق، اخلاق فضیلت در دوره مدرنیسم مورد توجه پژوهشگران و اندیشمندان اسلامی و غیراسلامی بوده و به…
روش‌شناسی شبهه‌سازی وهابیت و نقد روشمند…
بهمن 12, 1399 141
چکیده مقاله واکاوی شبهات وهابیان و دسته‌بندی و قالب‌ریزی آنها می‌تواند به استخراج گونه شناختی و آگاهی به روشِ ایجاد شبهه توسط آنان بینجامد. نگاشته پیش رو می‌کوشد افزون بر ارائه این روش‌ها، به راهکار نقد روشمند هر یک از گونه‌های شبهه‌سازی بپردازد. استقراء شبهه‌ها و دسته‌بندی…
کعبه و مدینة النبی از نگاه دینی شاعرا…
بهمن 02, 1399 200
چکیده کعبه و مدینه النبی ، در شعر معاصر عربی مورد اهتمام بوده و شاعران با به کارگیری مفاهیم محتلف درصدد تبیین جایگاه حرمی شریفین به عنوان رمز وحدت و مقاومت، برآمده اند. توجه به میراث دینی ، تاریخی از جمله منابع پژوهشی اصیل است که شاعران معاصر عرب در آثار خود بدان تمسک جسته اند…
مبانی هستی شناسی و معرفت شناسی نظام…
بهمن 02, 1399 188
چکیده: منظور از نظام اجتماعی بحث درباره پدیده های اجتماعی است که در خصوص زیست اجتماعی انسان و چگونگی تحقق اهداف و بقای زندگی اجتماعی صحبت می کنند. امروزه با گسترش حرکتهای اسلام خواهی و گرایش به حکومت اسلامی از یک سو و رویارویی تمدن اسلامی با تمدن غربی در اداره اجتماع، شناسایی و…
تبیینی از چیستی فرا آگاهی در فرآیند وحی
بهمن 02, 1399 184
چکیده فرا آگاهی سهم وسیعی از پژوهشهای موجود در علم فرا راوانشناسی را در دو قرن اخیر به خود اختصاص داده است. فراآگاهی زمانی رخ می دهد که پیزی بی آنکه منشا توضیح پذیری داشته باشد، به ذهن راه می یابد و نشانه های ظاهری و فیزیکی از خود بر جای می گذارد و دست یازی به این آگاهی کیهانی…
حیات برزخی و سماع موتی؛ مقایسه دیدگاه…
بهمن 12, 1399 163
چکیده مقاله مسئله حیات¬برزخی و مسائل متفرع از آن، با برخی سنت‌های اسلامی همچون توسل و استغاثه از ارواح صالحین و زیارت¬ قبور، پیوند تنگاتنگی دارد. قاطبه مسلمین ضمن تأکید بر حیات¬برزخی اموات، سماع¬موتی را نیز پذیرفته‌اند که زیر¬بنایی برای توسل و استغاثه از ارواح صالحین می‌باشد.…
مواجهه امام هادی (ع) با معتزله در مسائل…
دی 02, 1398 847
چکیدهمعتزله یکی از جریان‌های فکری- دینی است که زمینه‌ساز پدید آمدن تحول بزرگ فکری، در میان مسلمانان شد. ورود اندیشه‌های کلامی آنان در تغییر ماهیت برخی از اندیشه‌های جامعه اسلامی تأثیرگذار بوده و موضع‌گیری‌های مختلفی را به دنبال داشته است. از جمله مسائل بسیار مهم کلامی این فرقه…
افول اندیشه اعتزال؛ میراث تقابل اصحاب…
مهر 08, 1398 911
چکیده رویارویی عقل‌گرایان و نص‌گرایان در سده‌های نخستین اندیشه اسلامی، باعث شکل‌گیری مخالفت‌ها، تکفیرها و زد و خوردهایی از سوی هر دو طرف شد. اصحاب حدیث از معتزله با عناوینی همچون مرتد، زندیق، ملعون، عدوالله، گمراه و دروغ‌گو یاد می‌کردند و معتزله از اصحاب حدیث با عناوینی همچون…
دربارة زرتشتیان و معتزله
مهر 03, 1398 1587
چکیده این مقاله به بررسی رابطة فکری بین زرتشتیان و مسلمانان در اوایل دورة اسلامی می‌پردازد. هدف این مقاله بررسی نمونه‌ای از وام‌گیری گروهی از پیروان دین جدید (اسلام) از دین قدیمی‌تر (زرتشتی) است. فرضیه‌ای که در اینجا مطرح است این است که واصل بن‌عطا، بنیان‌گذار فرقة معتزله، مفهوم…
عثمانیه و اصحاب حدیث قرون نخستین تا…
مهر 02, 1398 775
چکیده یکى از فرقه‌هاى به وجود آمده در نیمة نخست قرن اول هجرى عثمانیه بود. عثمانى‌مذهبان معتقد بودند خلیفة سوم مظلوم کشته شده و امام على(ع) در قتل او شریک است. امویان عثمانی‌مذهب دوران خلافت حضرت امیر(ع) را دوران فتنه معرفى کرده و این چنین تأثیر سنن علوى در میان اهل‌سنت کم‌رنگ…
اسماء الاهى از منظر امامیان و ماتریدیان
شهریور 11, 1398 856
اشاره ابومنصور محمّد بن محمّد ماتریدى در اوائل قرن چهارم هجرى در شرق جهان اسلام ظهور نمود و به اتخاذ طریق میانه در میان افراط و تفریطى که از سوى معتزله از یک سو و اهل حدیث و حنابله از سوى دیگر اعمال مى شد، همت گماشت. آراء و افکار ابومنصور، به نام خودش، یعنى «مکتب ماتریدى» مشهور…
باورهاى کلامى ماتریدیان
شهریور 10, 1398 898
درآمد ماتریدیه، فرقه کلامى نسبتاً بزرگى از اهل سنت و جماعت است که پایه گذار آن، ابومنصور محمد بن محمد بن محمود ماتریدى سمرقندى[1] (متوفاى 333ق) است. اهل سنت و جماعت از دیرزمان به دو فرقه اشاعره و ماتریدیه[2] تقسیم مى شوند که آغاز تأسیس هر دو فرقه به قرن چهارم هجرى بازمى گردد.…
تاریخ و عقاید معتزله
شهریور 06, 1398 941
اصل مقالهمعتزله عنوان جنبشى مذهبى است که واصل بن عطا (متوفاى 131هـ/748م) در نیمه اول قرن دوم هجرى / هشتم میلادى در بصره آن را بنیان گذاشت و بعداً یکى از مهم ترین مکاتب کلامى اسلام شد. منشأ این اصطلاح ـ که به معناى کسانى است که عزلت اختیار مى کنند و در کنارى مى ایستند ـ هنوز در…
تصوف سلفی: پروژه ناهمگون و ناتمام سعید…
تیر 12, 1398 965
سعید حوی از سلفیان سوری است که گرایش‌های صوفیانه دارد. او عضو اخوان‌المسلمین و یکی از رهبران آن در سطح ملی و بین‌المللی است. حوی در مدرسه‌ای سلفی آموزش دید؛ اما معلم او مرشدی از صوفیان بود. محیط آشوب‌ناک خاورمیانه، به‌ویژه سوریه، فلسطین و مصر، او را به‌شدت متأثر ساخت. وی برای…
معتزله بصره تفاوت ها وتمایزها
تیر 11, 1398 1684
چکیدهجنبش اعتزال یکی از مهمترین جنبش‌های کلامی است که اوایل قرن دوم هجری در بصره شکل گرفت. حمایت خلفای عباسی همچون مأمون، معتصم و واثق از آن موجب رشد سریع این جریان شد، به گونه‌ای که عده زیادی از مردم عراق، از جمله ساکنان بغداد، به این جنبش گرویدند. پس از شکل‌گیری بغداد در 145…
آشنايى با فرق و مذاهب اسلامى ( اشاعره)
تیر 02, 1398 1042
چکیده 1. به دنبال روش افراطى معتزله در استفاده از عقل و روش تفريطى اهل حديث در سركوب عقل ، مذهب اشعرى در اوايل سده چهارم هجرى به منظور تعديل اين دو جريان توسط ابوالحسن اشعرى پا به ميدان گذاشت . 2. صفات خبريه صفاتى هستند كه در آيات و اخبار آمده ولى عقل به خودى خود آنها را براى…
معرفی فرقه کلامی اشعریه
مرداد 24, 1396 1695
فرقه‌ای کلامی اسلامی است که به ابوالحسن اشعری نسبت داده می‌شود. وی علیه معتزله قیام کرد. اشاعره، برهان‌ها و دلایل عقلی و کلامی را به عنوان وسیله‌ای جهت مناظره با رقیبانی چون معتزله و فیلسوفان برای اثبات حقایق دینی و عقیده‌ی اسلامی به شیوه‌ی «ابن‌کلاب» به کار می‌گیرند.تأسیس…
مراتب مرجعیت معرفتی حضرت فاطمه(س) درنظر…
بهمن 12, 1399 146
چکیده مقاله هدف از این تحقیق بررسی سطوح مرجعیت معرفتی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیهاست . حضرت زهرا (س) به دلیل برخورداری از شأن ولایت و عصمت ،بسان نردبان ذو¬مدارجی که به عرش الهی متصل است، مقیمانِ درجات مختلف وجودی را از زلال علمی خویش به حسب درجه و رتبه¬ای که دارند، بهره¬مند…
بررسی تطبیقی داستان حضرت ابراهیم در…
آذر 13, 1399 318
چکیده ابراهیم(ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که نام او بارها در قرآن کریم ذکر شده‌است. او مسلمانی پاک دین است که به جز خالق احد، بر هیچ چیز دیگر سجده نکرد؛ پیامبری که مورد ابتلاء قرار گرفت و هر بار سربلند از آزمایش الهی، خود را به معبودش نزدیکتر یافت. او مقام خلّت را از درگاه…
تفاوت تناسخ با معاد جسمانی
آبان 08, 1399 344
چکیده معاد جسمانی گرچه آموزه ای دینی و منصوص است، در طول تاریخ بحث های فراوانی را رقم زده است. پرداختن به مسئلة تناسخ و تبیین صحیح رابطة آن با معاد جسمانی، پاسخ به یکی از آن مباحث است. در گزارش دیدگاه ها بر روش توصیفی و در نقد و بررسی آنها بر روش عقلی و نقلی متمرکز خواهیم شد.…
گونه شناسی آسیب های اخبار عاشورا
شهریور 06, 1399 405
چکیده به علت آمیخته شدن اخبار سرّه و ناسره در روایت تاریخی کربلا، اظهار نظر در این خصوص سخت دشوار شده و نیز تحقیق در مورد آن ضروری گشته؛ خصوصاً که در طول تاریخ، عنایت به آن حادثه عظیم و نگارش تاریخ آن جدی تر از سایر رخدادها بوده و بدین جهت آثار متعددی در این باره نوشته شده است.…
بررسی تاریخی گزارش های شرح نهج البلاغه…
شهریور 06, 1399 448
چکیده ابن ابی الحدید یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شروح نهج البلاغه را نگاشته است. این شرح که حاوی اطلاعات مهم تاریخی است از جمله درباره امام حسین(ع) است شایسته بررسی و نقد از زوایای مختلف است. مقاله حاضر پس از مروری کوتاه بر روش تاریخی شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید و ویژگی های…
حکم تاسی به قیام امام حسین(ع) در فقه…
شهریور 06, 1399 431
چکیده اسوه و مقتدا قرار دادن معصومین(ع) و تاسی از آنان در اعمال و رفتار بر امت اسلامی لازم است. در پاسخ به این پرسش که حکم تاسی به امام حسین(ع) در حرکت شهادت طلبانه، در برابر حاکم جائری مانند یزید چیست، دیدگاه فقی هان شیعی به سه دسته تقسیم می شود: حرمت تاسی؛ جواز تاسی و لزوم…
پژوهشي درباره دو زيارت ناحيه و زيارت…
شهریور 06, 1399 412
چکیده پژوهش حاضر به بررسی سندی و محتوایی سه زیارت از زیارات مربوط به امام حسین(ع) یعنی دو زیارت ناحیه و زیارت رجبیه می پردازد و پس از معرفی اجمالی کهن ترین مصادر گزارش کننده آن زیارت، ابتدا به نقد و بررسی سندی هر یک و سپس در ادامه به بررسی محتوایی آن ها می پردازد و در پایان به…
رجعت سیّد الشهدا عليه السلام در زمان…
شهریور 05, 1399 431
چکیده یکی از موضوعات بسیار مهم در اندیشه‌ی شیعیان که برگرفته از آموزه‌های اهل بیت(ع) است، موضوع رجعت است. این آموزه که به آیات قرآن و روایات معصومین مستند شده، سؤالات زیادی را به خود اختصاص داده است. در روایتی حضرت اباعبدالله(ع) اشاره به رجعت خویش در زمان ظهور حضرت مهدی(ع)…
بررسی سندی و دلالی حدیث «ریان بن شبیب»…
شهریور 05, 1399 409
چکیده عزاداری و گریه بر خامس آل عبا ، در روایت های فریقین مورد تأکید و توصیه قرار گرفته و پیشوایان دینی این امر را یکی از بهترین عبادت های الهی به شمار آورده اند. یکی از مشهورترین احادیث سوگواری، روایت ریّان بن شبیب از امام رضا(ع) است که بیان گر سخنان آن حضرت، پیرامون عظمت ماه…
نهضت عاشورا و عقلانیت دینی و سیاسی ما
شهریور 05, 1399 397
چکیده لازمه عقلانیت دینی و سیاسی ما در پاسداشت نهضت عاشورا، بازشناسی و تفکیک نقش سه متغیر مهم اهداف، روش ها و ابزارها در این نهضت است. در این زمینه ویژگی هایی چون کلیت، ثبات، جهان شمولی، تقدس، مطابقت با فطرت بشری و نصوص دینی و نیز پذیرش حداکثری اهدافِ نهضت عاشورا، جایگاه آن را…
افکار و رفتار سیاسی امام حسین (ع)
شهریور 05, 1399 426
امامان شیعه، به عنوان جانشینان رسول خدا (ص) که از مقام عصمت نیز برخوردارند، اگرچه غیر از دوره ای کوتاه از منصب خلافت به دور بوده اند، اما در باب حکومت و سیاست نظرات و اندیشه هایی دارند؛ این اندیشه را می توان در سیره و عمل سیاسی آن بزرگواران مشاهده و استنباط کرد. امام حسین (ع) به…
روش شناسی مناظرات امام حسین(ع) در جریان…
شهریور 04, 1399 439
چکیده قیام امام حسین (ع) یکی از مهمترین قیام های حق طلبانه تاریخ بشریت است که حامل درس ها و معارفی سترگ است. امام حسین (ع) از ابتدای قیام تا لحظه شهادت مناظرات و احتجاج هایی با افراد مختلف داشته اند که بر این مناظرات از لحاظ ساختار ، محتوا و اصول اخلاقی، منطقی خاص حاکم بوده است.…
چرایی اعتقاد به غیبت منجی و وظیفه…
آذر 20, 1399 284
چکیده: یکی از موضوعات مهم در اعتقاد دینی ، موضوع مهدویت و مساله ظهور امام عصر عجل الله تعلی فرجه الشریف می باشد. تمامی ادیان الهی بدان معتقد بوده وهمگی در انتظار منجی آخر الزمان می باشند. در اسلام نیز توجه خاصی بدان مبذول شده و آیات و روایات فراوانی به این امر اختصاص یافته است.…
کارکردهای اجتماعی اندیشه مهدویت در حوزه…
ارديبهشت 31, 1399 559
چکيده تقویت دو حوزه «دفاعی» و «امنيتی» از عناصر مهم برای توانمندی کشورها محسوب می‌شوند. عوامل گوناگونی در تداوم و پایداری امنیت و تقویت روحیه دفاعی در مردم نقش دارند. تثبیت باورها و آموزه‌های دین، از عناصر مهم استحکام روحیه دفاعی در مردم و به تبع آن، در تثبیت امنیت نقش مهمی…
تحلیل روش شناسی عقلی مهدویت پژوهی
ارديبهشت 30, 1399 533
چکيده حوزه «مهدویت پژوهی» به عنوان حوزه‌ای مطالعاتی به منظور استاندارد سازی معرفتی و ساختارمندی دانشی نیاز به موضوع و موضوع شناسی، غایت و غایت شناسی، مسائل و مسائل شناسی، روش و روش شناسی سامان یافته است. از آن جا که مسائل مهدویت پژوهی از نظر ماهیت شناختی و تبارشناختی دارای…
سیر تحول آرای مستشرقان در مورد مهدویت…
ارديبهشت 29, 1399 692
چکيده مستشرقان و پژوهشگران غربی، بیش از 150 سال است به موضوع مهدویت و جایگاه آن در عقاید اسلامی به طور خاص علاقه‌مند شده و در این زمینه به فعالیت گسترده‌ای پرداخته‌اند. نگاهی به کتاب‌ها و نوشته‌های این خاورشناسان، نشاندهنده نوعی تغییر و تحول در گزارشها و آرای ایشان در گذر زمان…
بررسیِ برداشتهای قرآنی احمد الحسن بصری…
ارديبهشت 28, 1399 594
چکيده جریان «احمد الحسن بصری»، یکی از جریان‌های خطرناک در موضوع مهدویت است. در حالی که استناد به خواب و استخاره، وجه مشترک احمد الحسن با بعضی از مدعیان دیگر است؛ ارائه تحلیل‌های جدید از روایات و مبانی خاص در رویکرد روایی، او را از ديگران متمایز کرده است. در چند سال اخیر،…
تحلیل نقش و شخصیت مسیحا دو فرقه قادیانی…
ارديبهشت 24, 1399 518
چکيده ظهور موعود نجاتبخش، مورد تأکید و تأیید همه مذاهب اسلامی است و روایات فراوانی در کتابهای شیعه و سنی به حوادث آخرالزمان و زمانه ظهور اشاره كرده‌اند. مدعیان دروغین، چه در جامه مهدویت و چه در لباس مجدد زمانه، به «تأویل» مفاهیم آخرالزمانی نصوص دینی رو آوردهاند. با توجه به…
بررسی چالش‌های جهاني پيش‌روي مدیریت…
ارديبهشت 24, 1399 527
چکيده رسالت این پژوهش، پرداختن به مسئله مدیریت مهدوی، تحلیل و بررسی چالش‌های جهانی پیش روی آن و راهكارهاي مقابله با اين چالش‌ها است. این نوشتار به چهار چالش جهانی در اين زمينه مي‌پردازد که با جست‌وجو در احادیث پیامبر و اهل بیت و اوضاع سیاسی و اجتماعی موجود در طول تاریخ یافت…
نیازسنجی مهدویت پژوهی با رویکرد ادبی
ارديبهشت 24, 1399 556
چکيده هدف بنیادین این پژوهه، طرح دغدغههای پژوهشی در «رویکرد ادبی به آموزه مهدیت» است. اما در قدم اول میبایست از میان برداشتهای ناهمگون، راهی به سوی دریافتی روشن از نیازهای پژوهشی در این زمینه جست. نیازسنجی مهدویتپژوهی با رویکرد ادبی، چنین قصد دشواری را به دوش میکشد.…
جایگاه و کارکرد اضطرار به حجت در فرهنگ…
ارديبهشت 22, 1399 686
چکيده «اضطرار به حجت»، يعني احساس نیاز عميق و مستمر به حجت خدا برروی زمین که از باورهای عمیق در حوزه کلام شیعی است؛ امّا «جایگاه» و «کارکرد» آن در فرهنگ انتظار تبیین نشده است. این مقاله با روش تحلیلی– توصیفی به بررسی اين دو مقوله پرداخته است. نصب امام و فرض پیروی محض از…
نیازسنجی پژوهشی در گستره مناسبات «هنر»…
ارديبهشت 22, 1399 560
چکيده جستاری که در پی می‌آید، تلاشی است در ارائه مهمترین مسائل قابل پژوهش در عرصه مناسبات «هنر» و «آموزه مهدویت». در حوزه مهدویتپژوهی با رویکرد هنری، انتخاب نیازهای پژوهشی به‌عنوان مهمترین مرحله پژوهش در این حوزه مطرح است. سوگمندانه تاکنون الگویی فراگیر برای طی مراحل…
جایگاه فطرت، عقل و اراده بشر در تحقق…
ارديبهشت 21, 1399 577
چکيده در پژوهش حاضر، جایگاه فطرت، عقل و اراده بشر در تحقق صلح و عدالت جهانی بر پایه آموزه مهدویت بررسی شده است. تعیین جایگاه این سه عنصر، با نگاه معرفت شناختی و انسان شناختی به صورت مجموعه‌ای به هم پیوسته در این گفتمان، در اندیشه سیاسی اسلام؛ از این منظر اهمیت پیدا میکند که از…
سبک‌شناسی مواجهه ائمه ع با شبهه‌های…
ارديبهشت 20, 1399 628
چکیده پژوهش پیش رو، به «سبک شناسی ائمه در مقابله با شبهه‌های شبهه کنندگان بر مسئله مهدویت» پرداخته و هدف از اجرای آن، ارائه الگویی مناسب از تعامل اهل‌بیت با شبهه‌های وارده بر مهدویت، به منظور رویارویی هوشمندانه با آنها در زمان معاصر است. مفروض این تحقیق آن است که تعامل…
اشتراکات و افتراقات خاندان‌های اهل حق
خرداد 08, 1399 602
چکیده اهل حق که «یارسان» نیز نامیده شده‌اند جریانی اعتقادی‌مذهبی هستند که در تقسیم‌بندی کلامی ذیل مذهب تشیع به حساب آورده شده‌اند. این جریان با تصوف مناسبات گوناگون داشته و آثاری از تفکرات زرتشتی و مزدیسنا در آن به چشم میخورد. زمان پیدایش این جریان را قرن دوم ه.ق. دانسته‌اند،…
دیدگاههای غالیانه شیخیه در خصوص مقامات…
ارديبهشت 28, 1399 964
چکيده با نگاه به آثار شیخیه، خصوصا آثار موسسان اصلی شیخیه (شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی) رگههایی از غلو، از سوی آنان در اصول پنجگانه دین به چشم میخورد که بستر مساعدی برای دیگر اعتقادات آنان شده است. این فرقه، به عنوان یکی از فرقههای غالی منتسب به امامیه، به تبع رهبران…
مأخذ شناسي و باز شناسي محتواي کتاب…
ارديبهشت 09, 1399 622
چکيده «کتاب الاوصياء» يکي از تأليفات مهم شلمغاني (م 322 ق) است که موضوع اصلي آن، امامت و استمرار سنت وصايت از انبيا تا اوصيا بوده است. عنايت مؤلفان شيعه به اين کتاب در طول تاريخ، در عين انحرافي که بعد از يک دوره خدمات علمي، مؤلف آن بدان دچار گرديد؛ گوياي اهميت اين کتاب است. هر…
امامت از ديدگاه زيديه
فروردين 18, 1399 749
زيديه از جمله فرق اصلى شیعه است كه نظريه امامت، مرز مايز آنها با اماميه است. نظریه امامت این فرقه مبتنی بر قبول نص است. آنها امامت را عالی ترين مرتبه قدرت در دولت اسلامى می‌دانند؛ به تعظيم ذاتى و جايگاه مقدس براى امام قایل نیستند و معتقدند که امام از صفاتی همچون عصمت، علم لدنى…
بازخوانی نقادانه و واکاوی روایات…
فروردين 11, 1399
چکیده مقتل الحسین موجود در کتاب الهدایة الکبری از مقاتل قدیمی شیعی است که در قرن چهارم نوشته شده است. بخشی از احادیث این کتاب، از روایاتی است که دستاویز کتب غالیانه‌ای شد که از قرن دهم به بعد رواج یافت و بر افکار شیعه در سده‌های بعد تأثیر گذاشت. خصیبی پنج روایت مفصل نقل کرده که…
نقدی بر ترجمه بطلة کربلاء بنت الشاطئ
فروردين 03, 1399 709
چکیده ترجمه کانالی برای داد و ستد اندیشه و مهمترین ابزار ارتباطی و پیشرفت بین ملت‌ها بوده که در آن مهارت و درک درست اندیشه‌ها در کنار امانتداری و پایبندی به سبک اهمیت فراوان می‌یابد. برای بررسی میزان موفقیت یک ترجمه، نقد ترجمه مورد توجه قرار می‌گیرد. هدف از نقد و بیان کاستی‌های…
بررسی منزلت انبیا و ائمه (ع) از منظر سه…
اسفند 13, 1398 807
چکیده جایگاه پیامبران و ائمه (ع) یکی از مباحث کلامی است که هر یک از فرق شیعه به آن توجه کرده‌اند. بررسی دیدگاههای مذاهب شیعه نشان از اختلاف نظر چشمگیر میان آنان در این خصوص دارد. هر یک از فرق شیعی امامیه، اسماعیلیه و زیدیه با تکیه بر روش‌ها و ابزارهای معرفت‌شناسی دینی مقبول نزد…
شيخيه بستر پيدايش بابيت و بهائيت
دی 14, 1398 778
شيخيهفرقه شيخيه، براساس تعاليم عالم شيعي، شيخ احمد احسائي، در نيمه اول قرن سيزدهم به وجود آمد. پيروان اين فرقه مجموعاً از مردم بصره، حلّه، كربلا، قطيف، بحرين و بعضي از شهرهاي ايران بودند.(1)اساس اين مذهب، مبتني بر تركيب ((تعبيرات فلسفي قديم)) متأثر از آثار سهروردي با اخبار آل…
دیدگاه ائمه(ع) درباره شخصیت و قیام زید…
آذر 28, 1398 725
قیام زید بن‌علی (م121ق) از جهت زمینه‌ها، عوامل، ابعاد، نتیجه و پیامدهایش از موضوعات تاریخی پر ابهام است. یکی از ابعاد این موضوع، که همچنان مورد بحث محققان است، چگونگی مناسبات زید بن‌علی با پیشوایان امامیه و ماهیت عقیده و عمل وی در این روابط است. نگارنده معتقد است آنچه موجب…
تحلیل و بررسی حدیث «خلفاء امتی اثناعشر»…
آذر 20, 1398 836
یکی از احادیث معروف پیامبر(ص) حدیث «خلفاء أمتی اثناعشر، کلهم من قریش» است که در منابع حدیثی شیعه و سنی آمده است؛ اما در این میان، شیعیان زیدی‌مذهب از آن جهت که این حدیث را مخالف آموزه اصلی خود در باب امامت بنی‌فاطمه دیده‌اند، از نقل آن خودداری کرده و در اندک مواردی هم که این…
سیر تأویل نزد اسماعیلیان
مهر 03, 1398 888
چکیده مقالة حاضر گزارش مختصرى است از سیر تأویل نزد اسماعیلیان از آغاز تا دورة معاصر. نویسنده این سیر را به پنج دوره تقسیم مى‌کند: دورة اولیه که تأویل هنوز به شرح نظام‌مندی دست نیافته است، دورة فاطمیان که ویژگی‌اش حفظ تعادل میان ظاهر و باطن است، دورة الموت که در آن ارزش باطن بالا…
الرسالة الزاجرة؛ ردیه‌ای بر غلو در زیدیه
شهریور 12, 1398 846
اشاره: غلو و ادعاهاى نامتناسب با تعالیم دینى در مورد رهبران دینى، پدیده اى است که در بسیارى از ادیان و مذاهب وجود داشته و دارد. شیعیان «زیدیه» نیز در طول تاریخ در موارد بسیارى، در مورد امامان خود در وادى غلو لغزیده اند. یکى از نمودهاى غلو زیدیان، ادعاى نامیرایى و مهدویت در مورد…
