چکیده یکی از باورهای مشترک میان شیعۀ امامیه و ایرانیان زرتشتی، آموزۀ رجعت و حیات دوبارۀ برخی از انسان‌ها قبل از رستاخیز ‏عام است. این امر سبب شده برخی از مستشرقین که در 150 سال اخیر به دنبال تبارشناسی ادیان شرق بوده‌اند، ادعای ‏تأثیرپذیری باور رجعت در میان شیعیان را از آموزه‌های…

چکیده در روایات اهل بیت، امامان علیهم السلام به صاحب موسی، صاحب سلیمان و ذوالقرنین ‏تشبیه شده­اند. در این روایات به وجوهی از مشابهت میان امامان و افراد نامبرده، ‏اشاره شده است. این نوشتار پیرامون روایات یادشده به دو مطلب پرداخته است: یکم ‏این­که، اینان چه کسانی هستند و دوم…

چکیده دو دیدگاه ناهمگون در حیات برزخی اهل­بیت علیهم السلام‏ مطرح است؛ گروهی از دانشوران، این زندگانی را در بدن برزخی (مثالی) و ‏برخی دیگر، در جسم دنیایی می­پندارند. هر یک از دیدگاه­ها، به احادیثی مستند است که برداشت صحیح از محتوای آنها، در ‏درکِ مقامات و خصائص اهل­بیت علیهم…

چکیده مسئلۀ ولایت تکوینی امامان(ع) همواره در میان صاحب نظران و اندیشمندان امامیه مورد مناقشه بوده است. بررسی چنین مسئله ای علاوه بر اینکه در شناخت مقام امام، حائز اهمیت است، در ترسیم و شناسایی خط فکری صحیح امامیه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. مدرسۀ قم با تنوع روش و خطوط…

چکیده تحدیث مقامی است که به واسطۀ آن، معصومین می‌توانند با عالم ملکوت ارتباط برقرار کرده و علوم و اطلاعات لازم را دریافت کنند. این ویژگی به جهت تکلّم با فرشته و ارتباط با عالم غیب، ماهیتی شبیه وحی دارد اما به هیچ وجه جنبۀ تشریعی ندارد. تحدیث، در امت‌های گذشته مطرح بوده و در بیان…

چکیده در قرن اول هجری، مطالبۀ سند از اصحاب و تابعان برای نقل حدیث مرسوم نبود. به دلیل پیدایش اختلافات میان سخنان منسوب به پیامبر(ص) در قرن دوم، به تدریج مطالبۀ سند مورد اقبال قرار گرفت. در شرایطی که این رویه در میان عالمان حدیث در حال توسعه بود امامان(ع) برای نقل حدیث به اساتید…

چکیده کتیبه‌ها به‌عنوان شاخص‌ترین تزیینات معماری اسلامی، به لحاظ محتوایی از جایگاه ویژه‌ای در بناهای اسلامی برخوردارند و نقش بارزی در تبیین حقایق معنوی و ارزش‌های معرفتی حاکم بر دورۀ ظهورشان دارند. این موضوع در پژوهش‌های پیشین در قالب بررسی محتوای کتیبه‌های هر دوره بر اساس…

چکیده شیعیان امامی از نظر حقوقی، حاکمیت سیاسی جامعه را مخصوص پیامبر اکرم(ص) و اهل­بیت ایشان می­دانند. به اعتقاد آنان، امام مهدی(عج) که در اوایل قرن چهارم متولد شده و تا کنون نیز زنده است، روزی ظهور خواهد کرد و جهانی الهی خواهد ساخت. شیعیان امامی - که به سبب پیروی­شان از دوازده…

چکیده «سب» یکی از شیوه‌های ابراز تبری و بیزاری از دشمنان اهل‌بیت(ع) است؛ این پژوهش به بررسی جواز و عدم جواز سب می‌پردازد. از بررسی ادلهٔ قرآنی و روایی، جواز و مشروعیت، بلکه رجحان سب دشمنان اهل‌بیت(ع) به دست می‌آید. علاوه‌براین، سیرهٔ عملی معصومان در سب دشمنانشان، از تعداد…

چکیده راهیابی احادیث پرشمار راویان ضعیف یا متهم به غلو و دروغگویی به نگاشته‌های حدیثی شیعه و حتی معتبرترین آنها، پیامدهایی چون انکار آموزه‌های نهفته در احادیث این گروه و تردید در درستی برخی از آنها را به دنبال داشته است. چاره‌اندیشی در چگونگی رویارویی با این راویان و احادیث…

چکیده برخورداری امام از علمی خاص و ویژه، که از جانب خداوند است، مورد اختلاف متکلمان امامی نیست؛ اما آنان همواره در دو مسئلۀ محوری پیرامون علم امام، اختلاف کرده‌اند: یکی گسترۀ علم امام و دیگری منابع علم امام. در روایات، منابع و سرچشمه‌های متعددی برای علم امام بیان شده است.…

چکیده تشبیه یکی از پایه‌های اساسی علم بیان و از پربسامدترین گونه‌های ادبی است؛ این اسلوب از مهم‌ترین سازوکارهایی است که متکلم را در انتقال بهتر مفهوم به ذهنِ مخاطب و تأکید بر آن یاری می‌رساند. با بررسی تشبیهات به‌ کار رفته در کلام رسول خدا(ص) آشکار می‌شود که گفتمان ایشان در…