آخرین مطالب
غدیر خم و سقیفه بنی ساعده (مشابهات،…
مرداد 14, 1399 5
چکیده ماشینی در مجموع، غدیر در ماه ذیحجة الحرام (ماه حرام) ایام صلح و صفا، ماه ازدحام و فراخوانی عمومی مسلمانان، در پایان یک سفر معنوی در بازگشت از بیت الله الحرام و حرم امن الهی و پس از لبیکی همگانی به الله تعالی، در گستره صحرایی باز که رنگ تعلق گروهی خاص را نداشت، و توسط حضرت…
امام علی علیه السلام و احتجاج به حدیث…
مرداد 14, 1399 4
غدیر واقعیتی انکارناپذیر در تاریخ اسلام است و هیچگاه فراموش نخواهد شد. از همین رو امام علی علیهالسلام از آغازین روزهای خلافت ابوبکر در کنار شمردن امتیازاتی که ایشان را مستحق خلافت میکرد، با مسئله غدیر استدلال و استشهاد نمود. اقدام امام علیهالسلام در بیان واقعه مهم غدیر و…
از غدیر تا سقیفه نگاهی به مسأله جانشینی…
مرداد 14, 1399 3
از غدیر تا سقیفه نگاهی به مسأله جانشینی در واپسین ایام زندگانی پیامبر (ص) (با تکیه بر آثار طبری و یعقوبی) پیامبر اسلام (ص) در واپسین سفر خود به مکه و دریکی از مهم ترین اجتماعات مسلمانان، مکلف شد تا تداوم بعثت و کمال دین و اتمام نعمت را با انتصاب جانشین خویش به فرجام رساند؛ اما…
غدیر و آینده جهان اسلام
مرداد 13, 1399 9
چکیده غدیر واقعه ای است در تاریخ اسلام که مسیر و راه را برای آینده جهانیان تا قیامت روشن و آشکار نموده است. این واقعه بدست مبارک حضرت خاتم الانبیاء محمد بن عبدالله(ص) و بدستور خداوند متعال انجام گرفت که پس از وفات پیامبر اسلام مسلمانان دچار گمراهی و ضلالت نشوند و مسیر هدایت را…
غدير و سياست در انديشه سياسي امام خميني…
مرداد 13, 1399 7
چکیدهنوشتار پيش رو، بازخواني يکي از سخنراني هاي بسيار ارزشمند و روشنگرانه امام خميني 1 در روز عيد غدير (دوم شهريورماه 1365/ هجدهم ذي الحجه 1406) است. ايشان در اين سخنراني به مساله و باور غلط «جدايي دين از سياست» توجه کرده است. اين مساله مشترک ميان تمام مسلمانان با هر نوع گرايش…
رويکردهاي سه گانه بزرگان تاريخ اهل سنت…
مرداد 13, 1399 11
چکیدهچکيده فارسي: غدير خم، بر اساس مستندات تاريخي، بي شک يکي از مهم ترين و مسلم ترين حوادث تاريخ صدر اسلام و دوران رسالت پيامبر اکرم (ص)، و روز اکمال دين و اتمام نعمت است. طي ساليان متمادي، انديشمندان جهان اسلام به ذکر، بررسي و واکاوي زوايا و ابعاد متعدد اين واقعه عظيم پرداخته…
تبیین واقعه و تاریخ غدیر و نقش آن در…
مرداد 13, 1399 12
چکیده اولین انسانی که بر زمین هبوط کرد، حضرت آدم(ع) ولیّ خدا بود، پیامبران سیر کمالی داشتند و با توجه به نیاز بشر و بالا رفتن قدرت تفکر و تعقل، پیامبر کاملتری فرستاده می شد،. لذا ما این سیر کمالی را در تاریخ ولایت مشاهده می کنیم، غدیر، غایت تداوم ولایت از آدم(ع) تا خاتم(ص)، بلکه…
معمم نمودن امیرالمؤمنین (ع) توسط پیامبر…
مرداد 12, 1399 12
چکیده در صدور حدیث غدیر که مهمترین مستند مسأله خلافت پیامبر است، هیچ تردیدی وجود ندارد. از نظر دلالت فریقین قبول دارند که مولا بودن علی بن ابی‌طالبg با این حدیث اثبات میشود، اما اهل تسنّن معنای مولا را دوستی و محبت می‌دانند و امامیه بر این باورند که مولویت به معنای سرپرستی همه…
بازخواني واقعه ي غدير در دو غديريه ي…
مرداد 12, 1399 8
چکیده بازخواني رويدادهاي مهمّ تاريخي و به ويژه مذهبي، ازجمله موضوعات مورد توجّه شاعران مسلمان است. واقعه ي غدير خم، يکي از مهم ترين اين رويدادهاي تاريخي است که در شعر بسياري از شاعران معاصر بازخواني و تحليل شده است. جستار پيش رو ضمن معرّفي دو شاعر شيعه عرب و فارس، يعني احمد…
روش هاي نقد و ارزيابي شبهات واقعه غدير…
مرداد 12, 1399 7
چکیده اهميّت موضوع ولايت امام علي(ع) به عنوان جانشين پيامبر اکرم(ص)، انديشمندان اسلامي را با توانمندي ها و بضاعت هاي مختلف علمي بر آن داشته تا به اين موضوع اهتمام ويژه داشته باشند. کتاب «الغدير في الکتاب و السنة و الأدب» نگاشته علامه اميني در قرن چهاردهم يکي از مهم ترين و مبسوط…
غدير خم: ابتکار نبوي در نفي قدرت…
مرداد 12, 1399 12
چکیدههر چند در بينش سياسي اسلام حاکميت اصلي از آن خداست، اما اعتقاد به برتري حاکميت الهي و احکام شرعي به هيچ روي به معناي تحديد و يا نقصان نقش و تاثير مردم در ارتقاي کارکرد دولت اسلامي، در مقام مديريت کلان اجتماعي سياسي نيست، زيرا بر خلاف باور برخي نحله هاي فکري در حوزه سياست…
چرا به حديث غدير عمل نشد؟
مرداد 12, 1399 16
چکیدهيكي از مهم ترين مباحث كلام اسلامي مسأله امامت و رهبري است، به گونه‌اي كه اختلاف ديدگاه مسلمانان در آن نخستين انشعاب را در بين شان در پي داشته است و آنها را به دو گروه بزرگ شيعه و سني تقسيم كرده است. از نظر متكلمان شيعه مشروعيت امامت و جانشيني پيامبر بر اساس نصي الهي است،…
مواجهه امام هادی (ع) با معتزله در مسائل…
دی 02, 1398 317
چکیدهمعتزله یکی از جریان‌های فکری- دینی است که زمینه‌ساز پدید آمدن تحول بزرگ فکری، در میان مسلمانان شد. ورود اندیشه‌های کلامی آنان در تغییر ماهیت برخی از اندیشه‌های جامعه اسلامی تأثیرگذار بوده و موضع‌گیری‌های مختلفی را به دنبال داشته است. از جمله مسائل بسیار مهم کلامی این فرقه…
افول اندیشه اعتزال؛ میراث تقابل اصحاب…
مهر 08, 1398 394
چکیده رویارویی عقل‌گرایان و نص‌گرایان در سده‌های نخستین اندیشه اسلامی، باعث شکل‌گیری مخالفت‌ها، تکفیرها و زد و خوردهایی از سوی هر دو طرف شد. اصحاب حدیث از معتزله با عناوینی همچون مرتد، زندیق، ملعون، عدوالله، گمراه و دروغ‌گو یاد می‌کردند و معتزله از اصحاب حدیث با عناوینی همچون…
دربارة زرتشتیان و معتزله
مهر 03, 1398 1113
چکیده این مقاله به بررسی رابطة فکری بین زرتشتیان و مسلمانان در اوایل دورة اسلامی می‌پردازد. هدف این مقاله بررسی نمونه‌ای از وام‌گیری گروهی از پیروان دین جدید (اسلام) از دین قدیمی‌تر (زرتشتی) است. فرضیه‌ای که در اینجا مطرح است این است که واصل بن‌عطا، بنیان‌گذار فرقة معتزله، مفهوم…
عثمانیه و اصحاب حدیث قرون نخستین تا…
مهر 02, 1398 331
چکیده یکى از فرقه‌هاى به وجود آمده در نیمة نخست قرن اول هجرى عثمانیه بود. عثمانى‌مذهبان معتقد بودند خلیفة سوم مظلوم کشته شده و امام على(ع) در قتل او شریک است. امویان عثمانی‌مذهب دوران خلافت حضرت امیر(ع) را دوران فتنه معرفى کرده و این چنین تأثیر سنن علوى در میان اهل‌سنت کم‌رنگ…
اسماء الاهى از منظر امامیان و ماتریدیان
شهریور 11, 1398 398
اشاره ابومنصور محمّد بن محمّد ماتریدى در اوائل قرن چهارم هجرى در شرق جهان اسلام ظهور نمود و به اتخاذ طریق میانه در میان افراط و تفریطى که از سوى معتزله از یک سو و اهل حدیث و حنابله از سوى دیگر اعمال مى شد، همت گماشت. آراء و افکار ابومنصور، به نام خودش، یعنى «مکتب ماتریدى» مشهور…
باورهاى کلامى ماتریدیان
شهریور 10, 1398 387
درآمد ماتریدیه، فرقه کلامى نسبتاً بزرگى از اهل سنت و جماعت است که پایه گذار آن، ابومنصور محمد بن محمد بن محمود ماتریدى سمرقندى[1] (متوفاى 333ق) است. اهل سنت و جماعت از دیرزمان به دو فرقه اشاعره و ماتریدیه[2] تقسیم مى شوند که آغاز تأسیس هر دو فرقه به قرن چهارم هجرى بازمى گردد.…
تاریخ و عقاید معتزله
شهریور 06, 1398 422
اصل مقالهمعتزله عنوان جنبشى مذهبى است که واصل بن عطا (متوفاى 131هـ/748م) در نیمه اول قرن دوم هجرى / هشتم میلادى در بصره آن را بنیان گذاشت و بعداً یکى از مهم ترین مکاتب کلامى اسلام شد. منشأ این اصطلاح ـ که به معناى کسانى است که عزلت اختیار مى کنند و در کنارى مى ایستند ـ هنوز در…
تصوف سلفی: پروژه ناهمگون و ناتمام سعید…
تیر 12, 1398 503
سعید حوی از سلفیان سوری است که گرایش‌های صوفیانه دارد. او عضو اخوان‌المسلمین و یکی از رهبران آن در سطح ملی و بین‌المللی است. حوی در مدرسه‌ای سلفی آموزش دید؛ اما معلم او مرشدی از صوفیان بود. محیط آشوب‌ناک خاورمیانه، به‌ویژه سوریه، فلسطین و مصر، او را به‌شدت متأثر ساخت. وی برای…
معتزله بصره تفاوت ها وتمایزها
تیر 11, 1398 498
چکیدهجنبش اعتزال یکی از مهمترین جنبش‌های کلامی است که اوایل قرن دوم هجری در بصره شکل گرفت. حمایت خلفای عباسی همچون مأمون، معتصم و واثق از آن موجب رشد سریع این جریان شد، به گونه‌ای که عده زیادی از مردم عراق، از جمله ساکنان بغداد، به این جنبش گرویدند. پس از شکل‌گیری بغداد در 145…
آشنايى با فرق و مذاهب اسلامى ( اشاعره)
تیر 02, 1398 527
چکیده 1. به دنبال روش افراطى معتزله در استفاده از عقل و روش تفريطى اهل حديث در سركوب عقل ، مذهب اشعرى در اوايل سده چهارم هجرى به منظور تعديل اين دو جريان توسط ابوالحسن اشعرى پا به ميدان گذاشت . 2. صفات خبريه صفاتى هستند كه در آيات و اخبار آمده ولى عقل به خودى خود آنها را براى…
معرفی فرقه کلامی اشعریه
مرداد 24, 1396 1171
فرقه‌ای کلامی اسلامی است که به ابوالحسن اشعری نسبت داده میشود. وی علیه معتزله قیام کرد. اشاعره، برهان‌ها و دلایل عقلی و کلامی را به عنوان وسیله‌ای جهت مناظره با رقیبانی چون معتزله و فیلسوفان برای اثبات حقایق دینی و عقیده‌ی اسلامی به شیوه‌ی «ابن‌کلاب» به کار می‌گیرند.تأسیس…
جریان شناسی اشاعره
مرداد 24, 1396 1476
اين نوشتار بخشي از کتاب دو جلدي آشنايي با فرق و مذاهب اسلامي است که با همکاري برخي نويسندگان ديگر و به سفارش انجمن اديان و مذاهب در سال 1386 به نشر رسيده و به عنوان متن درسي در رشته اديان و مذاهب در دانشگاه‌هاي ايران تدريس مي‌شود.1. تاريخ مذهب اشعري1-1. بنيانگذار و تاريخ…
جُستاری در آسیب شناسی چالش های آغاز…
مرداد 05, 1399 16
چکیده آغاز امامت امام کاظم علیه السلام همزمان با فراگیری چالش جانشینی در اذهان شیعیان امام صادق علیه السلام بود. مطالعه روایات معصومین نشان می دهد طراحی ویژه اهل بیت علیهم السلام به گونه ای صورت گرفته که در زمان بروز چالش، اصول شناخت امام در اختیار مردم باشد. نص، علم و ودائع…
سخنان امیرالمومنین(ع) به انتخاب ثعالبی
تیر 31, 1399 22
این نوشتار به نقل سخنان امیر المومنین علیه السلام به روایت ابومنصور ثعلابی اختصاص دارد ثعلابی این سخنان را بعنوان مثل نقل کرده است. این احادیث از رسائل ثعلابی که در حاشیه کتاب الفوائد و القلائد چاپ شده ، انتخاب گردیده است اهمیت این احادیث که بعنوان مثل انتخاب شده اند در این است…
نکاتی درباره احادیث فضائل امیرالمومنین…
تیر 28, 1399 24
علامه محدث ابوالیسر جمال الدین عبدالعزیز محمد صدیق حسنی غماری مغربی طنجی، محدث بزرگ اهل سنت است، وی پیرامون محبت اهلبیت علیهم السلام به ویژه امام علی بن ابی طالب علیه السلام، بحث ها و مناظرات جدی با نواصب داشت. ازجمله پاسخ به کلام ابوبکر بن العربی مالکی انسی معافری که در کتاب ،…
بازخوانی خطبه‌ای در مدح مولای متقیان…
تیر 15, 1399 44
چکیده صنعت نقوط، فنّی بلاغى است که از نخستین سده‌هاى ظهور اسلام وجود داشته است. این صنعت براى نخستین بار در کلام امیرالمؤمنین علىعلیه السلام متجلّى شد؛ ایشان بدون یادداشت و فی‌البداهه، سخنانی بیان فرمودند که در آن فقط از حروف بی‌نقطه بهره بردهاند. این صنعت که از مشکلترین…
ایمان ابوین پیامبر اکرم صلّی الله علیه…
تیر 15, 1399 49
چکیده در این مقاله بعد از ارائۀ پیشینهای از تألیفات فریقین در موضوع ایمان ابوین رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، نظرات اندیشمندان و مستندات آنان مورد بررسی قرار گرفته و آشکار میشود که دانشمندان امامیه، بر ایمان ابوین پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم اتفاق نظر دارند…
فرود ستاره در خانه علی(ع)، میان…
تیر 10, 1399 49
چکیده در شماری از روایت ها گزارش شده است پدیده ای آسمانی، که در این روایت ها با واژگان «کوکب» و «نجم» از آن یاد و به «ستاره» زبانزد شده است، در خانۀ علی(ع) فروافتاده است. در این روایت ها آمده است که پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده اند، هر که این ستاره در خانه اش فروافتد، جانشین…
بررسی تطبیقی میزان ارتباط سورۀ عادیات…
تیر 05, 1399 51
چکیده تفسیر صحیح سوره «عادیات»، یکی از فضائل امیرالمؤمنین(ع) را ثابت میکند. پژوهش حاضر می‌کوشد تا اختلاف‌های تفسیری سورۀ «عادیات» را حل کند. بدین منظور، براساس تفاسیر و سایر منابع فریقین که این واقعه را گزارش کرده‌اند، به مطالعۀ واژه‌ها و رفع تعارض روایات اسباب نزول این سوره…
تبیین مقام اصطفاء حضرت زهرا(ع) با تکیه…
تیر 03, 1399 54
چکیده براساس آیات و روایات اهلبیت (ع) و روایات مشترک بین شیعه و اهل سنت، اهلبیت پیامبر(ص) از سوی خداوند به مقام «اصطفاء» نائل شده و با این مقام معرفی شده‌اند. این معرفی از جانب خدا، گاه در قرآن -مثل آیات «مباهله»، «تطهیر»، «اصطفاء حضرت مریم» و «وراثت کتاب» و سوره‌های «کوثر» و…
بررسی تطبیقی دلایل صلح امام حسن(ع) در…
خرداد 29, 1399 80
چکیده صلح امام حسن(ع) با معاویه در سال چهلم هجری، یکی از مهمترین وقایع صدر اسلام است که باعث تغییر مدلِ حکومت اسلامی، از خلافت به سلطنت شد. به همین جهت، مورخان و محدثان، این واقعه را مورد توجه خویش قرار داده‌اند و هرکدام، با توجه به رویکردِ مذهبی و سیاسی خود، به نقل و تحلیلِ…
وضعیت سیاسی و فرهنگی شیعیان در دورة…
خرداد 12, 1399 110
چکیده دوران امامت امام رضا (ع) (183-203 ه.ق.) همزمان با دوران حکومت سه خلیفة عباسی به نامهای هارون، امین و مأمون بود که با توجه به شرایط و خصوصیاتی که در دوران حکومت هر کدام از این خلفا وجود داشت، فرصت مناسبی در اختیار جامعة شیعی برای ترقی و تکامل و استفاده از حضور معصوم قرار…
کاوشي پيرامون فرزندان امام حسن عسکري ع…
فروردين 19, 1399 141
چکيده در ايران اسلامي، امامزادگان بسياري مدفون هستند و از جمله مباحث مطرح در اين زمينه، صحت انتساب آنان به امامان: مي‌باشد. در اين مورد، كاوش‌هايي نيز صورت گرفته است. اين نوشتار با روش توصيفي ـ تحليلي، درصدد راستي‌‌آزمايي يک امامزاده منسوب به امام حسن عسکري7 در ايران است. اين…
صمدیت حق تعالی از بُعد توحیدشناختی در…
اسفند 22, 1398 165
چکیده در برخی از بیانات امیرمؤمنان حضرت علی (ع) به چگونگی وجودی خداوند، که در عرفان اسلامی از او با عنوان «حقیقت مطلق وجود» و «حق مطلق» یاد میشود و از هر گونه تقید و محدودیتی منزه است، اشاره شده است. از آنجا که کتب عرفانی از بحث جامع نقلی ـ استدلالی برآمده از نطاق و فحوای…
کارکردهای اجتماعی اندیشه مهدویت در حوزه…
ارديبهشت 31, 1399 105
چکيده تقویت دو حوزه «دفاعی» و «امنيتی» از عناصر مهم برای توانمندی کشورها محسوب می‌شوند. عوامل گوناگونی در تداوم و پایداری امنیت و تقویت روحیه دفاعی در مردم نقش دارند. تثبیت باورها و آموزه‌های دین، از عناصر مهم استحکام روحیه دفاعی در مردم و به تبع آن، در تثبیت امنیت نقش مهمی…
تحلیل روش شناسی عقلی مهدویت پژوهی
ارديبهشت 30, 1399 100
چکيده حوزه «مهدویت پژوهی» به عنوان حوزه‌ای مطالعاتی به منظور استاندارد سازی معرفتی و ساختارمندی دانشی نیاز به موضوع و موضوع شناسی، غایت و غایت شناسی، مسائل و مسائل شناسی، روش و روش شناسی سامان یافته است. از آن جا که مسائل مهدویت پژوهی از نظر ماهیت شناختی و تبارشناختی دارای…
سیر تحول آرای مستشرقان در مورد مهدویت…
ارديبهشت 29, 1399 112
چکيده مستشرقان و پژوهشگران غربی، بیش از 150 سال است به موضوع مهدویت و جایگاه آن در عقاید اسلامی به طور خاص علاقه‌مند شده و در این زمینه به فعالیت گسترده‌ای پرداخته‌اند. نگاهی به کتاب‌ها و نوشته‌های این خاورشناسان، نشاندهنده نوعی تغییر و تحول در گزارشها و آرای ایشان در گذر زمان…
بررسیِ برداشتهای قرآنی احمد الحسن بصری…
ارديبهشت 28, 1399 106
چکيده جریان «احمد الحسن بصری»، یکی از جریان‌های خطرناک در موضوع مهدویت است. در حالی که استناد به خواب و استخاره، وجه مشترک احمد الحسن با بعضی از مدعیان دیگر است؛ ارائه تحلیل‌های جدید از روایات و مبانی خاص در رویکرد روایی، او را از ديگران متمایز کرده است. در چند سال اخیر،…
تحلیل نقش و شخصیت مسیحا دو فرقه قادیانی…
ارديبهشت 24, 1399 97
چکيده ظهور موعود نجاتبخش، مورد تأکید و تأیید همه مذاهب اسلامی است و روایات فراوانی در کتابهای شیعه و سنی به حوادث آخرالزمان و زمانه ظهور اشاره كرده‌اند. مدعیان دروغین، چه در جامه مهدویت و چه در لباس مجدد زمانه، به «تأویل» مفاهیم آخرالزمانی نصوص دینی رو آوردهاند. با توجه به…
بررسی چالش‌های جهاني پيش‌روي مدیریت…
ارديبهشت 24, 1399 106
چکيده رسالت این پژوهش، پرداختن به مسئله مدیریت مهدوی، تحلیل و بررسی چالش‌های جهانی پیش روی آن و راهكارهاي مقابله با اين چالش‌ها است. این نوشتار به چهار چالش جهانی در اين زمينه مي‌پردازد که با جست‌وجو در احادیث پیامبر و اهل بیت و اوضاع سیاسی و اجتماعی موجود در طول تاریخ یافت…
نیازسنجی مهدویت پژوهی با رویکرد ادبی
ارديبهشت 24, 1399 115
چکيده هدف بنیادین این پژوهه، طرح دغدغههای پژوهشی در «رویکرد ادبی به آموزه مهدیت» است. اما در قدم اول میبایست از میان برداشتهای ناهمگون، راهی به سوی دریافتی روشن از نیازهای پژوهشی در این زمینه جست. نیازسنجی مهدویتپژوهی با رویکرد ادبی، چنین قصد دشواری را به دوش میکشد.…
جایگاه و کارکرد اضطرار به حجت در فرهنگ…
ارديبهشت 22, 1399 118
چکيده «اضطرار به حجت»، يعني احساس نیاز عميق و مستمر به حجت خدا برروی زمین که از باور‌های عمیق در حوزه کلام شیعی است؛ امّا «جایگاه» و «کارکرد» آن در فرهنگ انتظار تبیین نشده است. این مقاله با روش تحلیلی– توصیفی به بررسی اين دو مقوله پرداخته است. نصب امام و فرض پیروی محض از…
نیازسنجی پژوهشی در گستره مناسبات «هنر»…
ارديبهشت 22, 1399 105
چکيده جستاری که در پی می‌آید، تلاشی است در ارائه مهمترین مسائل قابل پژوهش در عرصه مناسبات «هنر» و «آموزه مهدویت». در حوزه مهدویتپژوهی با رویکرد هنری، انتخاب نیازهای پژوهشی به‌عنوان مهمترین مرحله پژوهش در این حوزه مطرح است. سوگمندانه تاکنون الگویی فراگیر برای طی مراحل…
جایگاه فطرت، عقل و اراده بشر در تحقق…
ارديبهشت 21, 1399 119
چکيده در پژوهش حاضر، جایگاه فطرت، عقل و اراده بشر در تحقق صلح و عدالت جهانی بر پایه آموزه مهدویت بررسی شده است. تعیین جایگاه این سه عنصر، با نگاه معرفت شناختی و انسان شناختی به صورت مجموعه‌ای به هم پیوسته در این گفتمان، در اندیشه سیاسی اسلام؛ از این منظر اهمیت پیدا میکند که از…
سبک‌شناسی مواجهه ائمه ع با شبهه‌های…
ارديبهشت 20, 1399 119
چکیده پژوهش پیش رو، به «سبک شناسی ائمه در مقابله با شبهه‌های شبهه کنندگان بر مسئله مهدویت» پرداخته و هدف از اجرای آن، ارائه الگویی مناسب از تعامل اهلبیت با شبهه‌های وارده بر مهدویت، به منظور رویارویی هوشمندانه با آنها در زمان معاصر است. مفروض این تحقیق آن است که تعامل…
بررسی و نقد تکثر ادیان درعصر ظهور با…
ارديبهشت 20, 1399 110
چکیده مقاله حاضر عهده‌دار بررسی این مسئله است که بودونبود کثرت ادیان در آینده، در تعیین سرنوشت ادیان ونجات پیروان آنها چه نقشی دارد. به علاوه می‌کوشد به بررسی کثرت ادیان و نجات بخشی امام مهدی در آموزه‌های مهدویت بپردازد. این پژوهش، نخست، از منظر عقلی به تحلیل و بررسی کثرت…
اشتراکات و افتراقات خاندان‌های اهل حق
خرداد 08, 1399 103
چکیده اهل حق که «یارسان» نیز نامیده شده‌اند جریانی اعتقادی‌مذهبی هستند که در تقسیم‌بندی کلامی ذیل مذهب تشیع به حساب آورده شده‌اند. این جریان با تصوف مناسبات گوناگون داشته و آثاری از تفکرات زرتشتی و مزدیسنا در آن به چشم میخورد. زمان پیدایش این جریان را قرن دوم ه.ق. دانسته‌اند،…
دیدگاههای غالیانه شیخیه در خصوص مقامات…
ارديبهشت 28, 1399 498
چکيده با نگاه به آثار شیخیه، خصوصا آثار موسسان اصلی شیخیه (شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی) رگههایی از غلو، از سوی آنان در اصول پنجگانه دین به چشم میخورد که بستر مساعدی برای دیگر اعتقادات آنان شده است. این فرقه، به عنوان یکی از فرقههای غالی منتسب به امامیه، به تبع رهبران…
مأخذ شناسي و باز شناسي محتواي کتاب…
ارديبهشت 09, 1399 110
چکيده «کتاب الاوصياء» يکي از تأليفات مهم شلمغاني (م 322 ق) است که موضوع اصلي آن، امامت و استمرار سنت وصايت از انبيا تا اوصيا بوده است. عنايت مؤلفان شيعه به اين کتاب در طول تاريخ، در عين انحرافي که بعد از يک دوره خدمات علمي، مؤلف آن بدان دچار گرديد؛ گوياي اهميت اين کتاب است. هر…
امامت از ديدگاه زيديه
فروردين 18, 1399 181
زيديه از جمله فرق اصلى شیعه است كه نظريه امامت، مرز مايز آنها با اماميه است. نظریه امامت این فرقه مبتنی بر قبول نص است. آنها امامت را عالی ترين مرتبه قدرت در دولت اسلامى می‌دانند؛ به تعظيم ذاتى و جايگاه مقدس براى امام قایل نیستند و معتقدند که امام از صفاتی همچون عصمت، علم لدنى…
بازخوانی نقادانه و واکاوی روایات…
فروردين 11, 1399
چکیده مقتل الحسین موجود در کتاب الهدایة الکبری از مقاتل قدیمی شیعی است که در قرن چهارم نوشته شده است. بخشی از احادیث این کتاب، از روایاتی است که دستاویز کتب غالیانه‌ای شد که از قرن دهم به بعد رواج یافت و بر افکار شیعه در سده‌های بعد تأثیر گذاشت. خصیبی پنج روایت مفصل نقل کرده که…
نقدی بر ترجمه بطلة کربلاء بنت الشاطئ
فروردين 03, 1399 219
چکیده ترجمه کانالی برای داد و ستد اندیشه و مهمترین ابزار ارتباطی و پیشرفت بین ملت‌ها بوده که در آن مهارت و درک درست اندیشه‌ها در کنار امانتداری و پایبندی به سبک اهمیت فراوان می‌یابد. برای بررسی میزان موفقیت یک ترجمه، نقد ترجمه مورد توجه قرار می‌گیرد. هدف از نقد و بیان کاستی‌های…
بررسی منزلت انبیا و ائمه (ع) از منظر سه…
اسفند 13, 1398 215
چکیده جایگاه پیامبران و ائمه (ع) یکی از مباحث کلامی است که هر یک از فرق شیعه به آن توجه کرده‌اند. بررسی دیدگاههای مذاهب شیعه نشان از اختلاف نظر چشمگیر میان آنان در این خصوص دارد. هر یک از فرق شیعی امامیه، اسماعیلیه و زیدیه با تکیه بر روش‌ها و ابزارهای معرفت‌شناسی دینی مقبول نزد…
شيخيه بستر پيدايش بابيت و بهائيت
دی 14, 1398 307
شيخيهفرقه شيخيه، براساس تعاليم عالم شيعي، شيخ احمد احسائي، در نيمه اول قرن سيزدهم به وجود آمد. پيروان اين فرقه مجموعاً از مردم بصره، حلّه، كربلا، قطيف، بحرين و بعضي از شهرهاي ايران بودند.(1)اساس اين مذهب، مبتني بر تركيب ((تعبيرات فلسفي قديم)) متأثر از آثار سهروردي با اخبار آل…
دیدگاه ائمه(ع) درباره شخصیت و قیام زید…
آذر 28, 1398 271
قیام زید بن‌علی (م121ق) از جهت زمینه‌ها، عوامل، ابعاد، نتیجه و پیامدهایش از موضوعات تاریخی پر ابهام است. یکی از ابعاد این موضوع، که همچنان مورد بحث محققان است، چگونگی مناسبات زید بن‌علی با پیشوایان امامیه و ماهیت عقیده و عمل وی در این روابط است. نگارنده معتقد است آنچه موجب…
تحلیل و بررسی حدیث «خلفاء امتی اثناعشر»…
آذر 20, 1398 368
یکی از احادیث معروف پیامبر(ص) حدیث «خلفاء أمتی اثناعشر، کلهم من قریش» است که در منابع حدیثی شیعه و سنی آمده است؛ اما در این میان، شیعیان زیدی‌مذهب از آن جهت که این حدیث را مخالف آموزه اصلی خود در باب امامت بنی‌فاطمه دیده‌اند، از نقل آن خودداری کرده و در اندک مواردی هم که این…
سیر تأویل نزد اسماعیلیان
مهر 03, 1398 391
چکیده مقالة حاضر گزارش مختصرى است از سیر تأویل نزد اسماعیلیان از آغاز تا دورة معاصر. نویسنده این سیر را به پنج دوره تقسیم مى‌کند: دورة اولیه که تأویل هنوز به شرح نظام‌مندی دست نیافته است، دورة فاطمیان که ویژگی‌اش حفظ تعادل میان ظاهر و باطن است، دورة الموت که در آن ارزش باطن بالا…
الرسالة الزاجرة؛ ردیه‌ای بر غلو در زیدیه
شهریور 12, 1398 383
اشاره: غلو و ادعاهاى نامتناسب با تعالیم دینى در مورد رهبران دینى، پدیده اى است که در بسیارى از ادیان و مذاهب وجود داشته و دارد. شیعیان «زیدیه» نیز در طول تاریخ در موارد بسیارى، در مورد امامان خود در وادى غلو لغزیده اند. یکى از نمودهاى غلو زیدیان، ادعاى نامیرایى و مهدویت در مورد…
